Inny schemat Shoa
Sojusznicy III Rzeszy w kwestii „ostatecznego rozwiązania”
Alianci Berlina. Ludobójstwa, powodowani swą antyżydowską obsesją, niemieccy naziści dokonali bez żadnych przeszkód i ograniczeń na terenie III Rzeszy i na obszarach przez nią okupowanych. Trochę inna pod tym względem była sytuacja wśród sojuszników Berlina. W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że były ich cztery kategorie. Pierwszą tworzyły kraje suwerenne (przynajmniej w momencie przystępowania do wojny po stronie Niemiec): Włochy, Węgry, Rumunia, Bułgaria i Finlandia. Drugą – byty mniej lub bardziej marionetkowe: Republika Słowacka, Wolne Państwo Chorwackie oraz Włoska Republika Socjalna (Republika Salo). Odrębną kategorię, bardzo trudną do jednoznacznego zdefiniowania, tworzyło Państwo Francuskie (Vichy, wraz z imperium kolonialnym), które pretendowało do cywilnej i jurysdykcyjnej zwierzchności również nad obszarem pozostającym pod okupacją Niemiec. Inna wreszcie była sytuacja Danii – de facto podbitej, ale do jesieni 1943 r. faktycznie samoadministrującej się, oraz Wysp Normandzkich – jedynego skrawka Wielkiej Brytanii zdobytego przez Niemców. Poza tą typologią mieścił się Protektorat Czech i Moraw, gdyż mimo zachowania samorządu wchodził w skład Wielkoniemieckiej Rzeszy.
W państwach sojuszniczych III Rzeszy zamieszkiwały różne pod względem liczebności społeczności europejskich Żydów, pozostaje jednak faktem, że ich los wyłamywał się z niemieckiego schematu Zagłady (choć nie antysemityzmu), a niektórych ona ominęła.
Włochy i Republika Salò
Faszyzm bez rasizmu. Benito Mussolini objął funkcję premiera w październiku 1922 r., po spektakularnym marszu na Rzym, i rozpoczął budowę antydemokratycznego państwa wodzowskiego. Społeczność żydowska w Italii liczyła ok.