Pomocnik Historyczny

Czynnik tatarski

Dzieje Chanatu Krymskiego

Pałac chanów w Bachczysaraju; obraz Carla Bossoliego z 1867 r. Pałac chanów w Bachczysaraju; obraz Carla Bossoliego z 1867 r. DP
Między stepem a Bałkanami.
Derwisz Sarı Saltık; pomnik w Albanii.DP Derwisz Sarı Saltık; pomnik w Albanii.

Zasobne pastwiska. Najsilniejsze związki między światem bałkańskim a Eurazją były na wybrzeżu Morza Czarnego, które stanowiło przedłużenie szerokiego pasa stepowego ciągnącego się aż do obecnego Kazachstanu. Z tego też względu ziemie te – obejmujące Budżak w dzisiejszej Ukrainie, rumuńską Dobrudżę i północną część bułgarskiego wybrzeża, stały się głównym punktem spotkania między dwoma kręgami cywilizacyjnymi, począwszy od XIII w. aż po czasy współczesne.

Znaczenie stepu czarnomorskiego wiązało się ściśle z gospodarką i polityką ludów stepowych; wymagały one dostępu do rozległych pastwisk, które wyżywiłyby konie i zwierzęta hodowlane nomadów. Ziemie Budżaku i Dobrudży nadawały się do tego doskonale. Dlatego też step czarnomorski stał się bazą wypadową dla wielu ambitnych możnych mongolskich, aspirujących do władzy w Złotej Ordzie.

Władztwo Nogaja i Węgrzy. Jednym z najpotężniejszych był niewątpliwie emir Nogaj, prawnuk Czyngis-chana, który zasłużył się w wyprawach na Polskę, Persję i Bułgarię, a w 1265 r. spustoszył bizantyńską Trację. Choć przez większość swej kariery nie aspirował do zdobycia tronu w Złotej Ordzie, na swoich ziemiach, które rozciągały się od ujścia Dunaju aż po Czerkiesję, panował zupełnie samodzielnie do śmierci w 1300 r., kiedy został pokonany przez chana Tochtę.

Podobnie jak większość mongolskich arystokratów swego pokolenia Nogaj pozostał buddystą, choć nie cofał się przed deklarowaniem swojej sympatii do chrześcijaństwa i islamu w celach politycznych. Na jego czasy przypadły też pierwsze próby muzułmańskiej działalności misyjnej na Bałkanach. W latach 60. XIII w. do Dobrudży przybyła grupa tureckich osadników z Anatolii, których osadzono w Dobrudży, w której znajdował się derwisz znany w historii jako Sarı Saltık.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Bałkanów” (100210) z dnia 26.06.2023; Dzieje Bałkanów; s. 42
Oryginalny tytuł tekstu: "Czynnik tatarski"
Reklama