Losy pewnej ballady. W 1774 r. włoski badacz i uczony Alberto Fortis opublikował książkę „Viaggio in Dalmazia”, będącą relacją z jego podróży do Dalmacji. Zawarł w niej typowe dla epoki obserwacje: trochę o przyrodzie ożywionej i nieożywionej, skałach i roślinach, a także o mieszkańcach z głębi lądu – Morlakach. Była to nazwa nadawana Słowianom zamieszkującym tę wówczas wenecką prowincję. Fortis zamieścił też wybór pieśni zasłyszanych od owego ludu, w przekładzie na włoski, a wśród nich znalazła się ballada „Hasanaginica”.
Była to epoka, w której uczeni zaczęli się interesować dziedzictwem kultury ludowej, choć tak jej wówczas nie nazywano. Jednym z pionierów zbierania wytworów ludowych był filozof Johann Gottfried Herder. Pierwsze wydanie jego zbioru pieśni ludów Europy ukazało się w latach 1778–79, walnie przyczyniając się do wzmocnienia mody na ten rodzaj tekstów, który zaczęto uważać za źródło wiedzy o autentycznym charakterze danego narodu i jego życiu duchowym. Zresztą już w latach 60. XVIII w. ukazały się budzące zachwyt czytelników „Pieśni Osjana”, rozpoczynając erę popularności twórczości ludu.
Książka Fortisa trafiła zatem na podatny grunt. „Hasanaginicą” zainteresował się sam Johann Wolfgang Goethe, najważniejszy literacki trendsetter epoki, który przełożył ją na niemiecki. Jak można się spodziewać, dalej poszło już gładko. Balladę przetłumaczono na wiele języków, robili to znani poeci, a w ślad za nią poszło zainteresowanie ludowymi pieśniami bałkańskich Słowian. W 1846 r. trafiła także do kolejnego wydania serbskich pieśni ludowych, zebranych, zredagowanych i wydanych przez wybitnego etnografa Vuka Stefanovicia Karadžicia.
Kreacja elit. Historia „Hasanaginicy” pokazuje dwie ważne cechy kultury ludowej Bałkanów.