Pomocnik Historyczny

Kapitulacja i nowy początek

Nowe Niemcy

Niemiecki związkowiec Paul Bebert skuwa symbole III Rzeszy w Hamburgu, 13 września 1945 r. Niemiecki związkowiec Paul Bebert skuwa symbole III Rzeszy w Hamburgu, 13 września 1945 r. Frederic Lewis/Getty Images / Getty Images/FPM
Ofiarą wojny rozpętanej przez nazistów stała się także oficjalna nazwa państwa: Rzesza Niemiecka. Skojarzona z III Rzeszą, wyszła z użycia w ramach denazyfikacji. Choć nowe Niemcy odbudowywały się jako państwo nadal związkowe.

Klęska. Gdy kilka tygodni po załamaniu się niemieckiej kontrofensywy w Ardenach, 12 stycznia 1945 r. ruszyła ofensywa Armii Czerwonej znad Wisły, było jasne, że są to ostatnie miesiące tysiącletniej Rzeszy. Swe 56 urodziny Hitler obchodził w oblężonym Berlinie. W następnych dniach zdołał jeszcze pozbawić urzędów Göringa i Himmlera, których uznał za zdrajców. Pierwszy z nich ośmielił się zapytać, czy nie nadeszła pora przejęcia przezeń władzy. Reichsführer SS z kolei próbował sondować możliwość zawarcia separatystycznego pokoju na Zachodzie.

Już na konferencji w Casablance w styczniu 1943 r. Roosevelt i Churchill ogłosili, że oczekują od Rzeszy i jej sojuszników wyłącznie bezwarunkowej kapitulacji. Wkrótce takie samo stanowisko zajął ZSRR. Działania wojenne przeciwko państwom osi miały zostać wstrzymane dopiero wówczas, gdy zgodzą się one całkowicie oddać swój los w ręce zwycięzców.

25 kwietnia 1945 r. wojska radzieckie spotkały się z amerykańskimi w Torgau nad Łabą. 30 kwietnia Hitler zastrzelił się w swym bunkrze pod gruzami kancelarii Rzeszy. W podyktowanym poprzedniego dnia testamencie na następcę w fotelu prezydenta oraz na stanowisku naczelnego dowódcy sił zbrojnych wyznaczył admirała Karla Dönitza, przebywającego w północnych Niemczech. Kanclerzem został Joseph Goebbels, który jednak wkrótce również popełnił samobójstwo.

Podpisanie aktu kapitulacji w berlińskiej Szkole Saperów w Karlhorst, od lewej: gen. Stumpf, feldmarszałek Keitel i admirał Friedeburg, 8 maja 1945 r.Gamma-Keystone/Getty Images/Getty Images/FPMPodpisanie aktu kapitulacji w berlińskiej Szkole Saperów w Karlhorst, od lewej: gen. Stumpf, feldmarszałek Keitel i admirał Friedeburg, 8 maja 1945 r.

Kapitulacja. 2 maja broń złożyła załoga Berlina. W następnych dniach kapitulowały przed zachodnimi aliantami kolejne niemieckie zgrupowania. Było to zgodne z taktyką Dönitza, by opóźnić kapitulację wobec ZSRR. Chciał, by jak najwięcej oddziałów mogło wyrwać się z frontu wschodniego. W ten sposób z 3340 tys. niemieckich żołnierzy tam walczących, aż 1850 tys.

Pomocnik Historyczny „Trzecia Rzesza wydanie II” (100212) z dnia 24.07.2023; Upadek Tysiącletniej Rzeszy; s. 124
Oryginalny tytuł tekstu: "Kapitulacja i nowy początek"
Reklama