Aktualności

Życie we śnie

Sen i energia

Stan paraliżu i utraty świadomości. Brzmi przerażająco. A jednak co noc zanurzamy się weń bez obaw i z ulgą. Choć pochłania 1/3 życia.

Żelazna dama, Margaret Thatcher, twierdziła, że sen jest dla mięczaków, i sypiała po 4 godziny. W imię nauki przez 266 godzin bez snu, za to z halucynacjami wytrzymał Brytyjczyk Tony Wright. U szczurów trwająca 2–3 tygodnie deprywacja snu prowadzi do śmierci. Przeciwieństwem snu jest stan czuwania. Okazuje się jednak, że granica pomiędzy tymi stanami bywa płynna, np. u żółwi. U niektórych zwierząt śni tylko połowa mózgu. Tak śpią ptaki w locie i walenie pływające w oceanach. Wiele zwierząt przesypia niekorzystną porę roku – zapada w sen zimowy, żeby oszczędzać energię, lub sen letni, by przetrwać czas suszy.

Jednakże 98 proc. „przeciętnych” dorosłych przedstawicieli naszego gatunku przesypia w klasycznym dobowym rytmie od 7 do 9 godzin. Przez całe wieki ludzie chodzili spać i budzili się wraz ze słońcem. Zimą kładli się bardzo wcześnie, budząc w środku nocy na godzinę lub dwie, żeby później zapaść w dalszy sen już do świtu. W nocnej przerwie oddawali się jedzeniu (słynny podkurek – przed pianiem kogutów), odwiedzinom sąsiadów, seksowi lub jeśli ktoś wolał – modlitwie czy medytacji.

Nasze nocne życie zmieniło oczywiście wynalezienie żarówki. Thomas Edison wpadł na pomysł jej skonstruowania po krótkiej, 20-minutowej drzemce. Okazuje się, że taka forma regeneracji, zawieszająca świadomość gdzieś między jawą a snem, jest najlepsza dla twórczości. Potwierdza to przypadek wielkiego chemika, twórcy teorii budowy związków organicznych, Friedricha Augusta Kekulé von Stradonitz, który śniąc przy kominku o wężu pożerającym własny ogon (jak mityczny Uroboros), odkrył pierścieniową budowę benzenu.

W sny wierzyli zarówno zwykli poddani, jak też potężni władcy, których decyzje wpływały na losy świata. W 313 r. cesarz rzymski Konstantyn Wielki, po profetycznym śnie zwiastującym zwycięstwo pod znakiem chi ro (chrystogram jak IHS) zakończył prześladowania chrześcijan i ofiarował im swobodę wyznania.

Salon 13/2022 (100204) z dnia 12.12.2022; Felieton; s. 18
Oryginalny tytuł tekstu: "Życie we śnie"
Reklama