Historia

Strzelec tragiczny

Śmierć Walerego Sławka i samobójstwa Piłsudczyków

Sztab 1. pp legionów - ostatni z prawej, obok Józefa Piłsudskiego, Walery Sławek. Sztab 1. pp legionów - ostatni z prawej, obok Józefa Piłsudskiego, Walery Sławek. Wikipedia
Kilku spośród ludzi politycznie czy osobiście bliskich Piłsudskiemu popełniło samobójstwo. Najgłośniejszy był przypadek Walerego Sławka, najbardziej zaufanego współpracownika Marszałka.
Marszałek Józef Piłsudski, gen. Władysław Bończa-Uzdowski i płk Walery Sławek podczas uroczystości Związku Legionistów Polskich w Radomiu, 10 sierpnia 1930 r.Narodowe Archiwum Cyfrowe Marszałek Józef Piłsudski, gen. Władysław Bończa-Uzdowski i płk Walery Sławek podczas uroczystości Związku Legionistów Polskich w Radomiu, 10 sierpnia 1930 r.

Wdwudziestoleciu międzywojennym doszło do kilku samobójstw na tle politycznym. M.in. w maju 1926 r. odebrał sobie życie dowódca pułku Legionów w Chełmie Mieczysław Więckowski. Pułkownik otrzymał sprzeczne rozkazy, jeden od Józefa Piłsudskiego, drugi od bezpośredniego przełożonego gen. Jana Romera. Musiał wybierać między lojalnością wobec Marszałka a koniecznością wykonywania poleceń zgodnych z hierarchią wojskową. Uznał, że konfliktu racji nie da się rozwiązać, i pozostawił swoim żołnierzom list: „Rozkaz komendanta iść za wszelka cenę na Warszawę – gen. Romer powrót do koszar. Wybierajcie – ja na swe sumienie nie mogę tego wziąć. Więckowski”.

W tym samym czasie samobójstwo próbował popełnić również gen. Kazimierz Sosnkowski, wówczas najważniejszy rangą wojskowy po Piłsudskim. Jego próba była nieudana, postrzelił się w prawe płuco, a wokół tego wydarzenia powstało wiele spekulacji.

Te przypadki były reakcją na konkretny konflikt. Najsłynniejsze samobójstwo w obozie piłsudczykowskim miało się jednak zdarzyć 12 lat później. Popełnił je Walery Sławek.

W życiu Walerego Sławka wszystko było wielokrotne. Czterokrotnie był aresztowany przez Rosjan i Niemców, dwukrotnie uciekł z więzienia, trzykrotnie był mianowany premierem. Stanisław Cat-Mackiewicz twierdził ironicznie, że Sławek dwukrotnie popełnił samobójstwo: raz politycznie, kiedy rozwiązał utworzony przez siebie Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, a drugi raz fizycznie, kilka lat później.

Urodzony w 1879 r. na Kresach ukraińskich, należał Sławek do pokolenia, które w pewien sposób podjęło etos powstańczy, ale wybrało inną taktykę walki o niepodległość, opartą na dywersji i aktach terrorystycznych. Na polecenie Piłsudskiego stworzył Organizację Bojową, militarną przybudówkę PPS, osobiście uczestniczył w tzw.

Polityka 13.2012 (2852) z dnia 28.03.2012; Historia; s. 56
Oryginalny tytuł tekstu: "Strzelec tragiczny"
Reklama