Jan Dziadul: – Bada pan podręczniki historii wydawane w różnych krajach świata i szuka wzmianek o Polsce. Jaki wyłania się z nich obraz naszej przeszłości?
Prof. Adam Suchoński: – Jeżeli już funkcjonują jakieś wątki dotyczące Polski i Polaków, to przeważnie pokazują, że nasza historia jest martyrologiczno-wiktoryjna. Polacy w podręcznikach jawią się jako ci, którzy często walczyli i równie często przegrywali, a nielicznych zwycięstw nie potrafili wykorzystać.
Ale taki też przekaz płynie z polskich podręczników.
Właśnie: walczyliśmy i cierpieliśmy przez wieki, i nic się u nas nie zmienia.
Prof. Bronisław Geremek powiedział kiedyś, że wśród wielu historyków panuje przekonanie, iż Europa zawdzięcza Polsce cztery wielkie daty i przełomowe wydarzenia. 1241 r.: zatrzymanie pod Legnicą wojsk mongolskich, 1683 r.: odsiecz Wiednia, 1920 r.: zatrzymanie bolszewików pod Warszawą, i 1989 r.: początek przeobrażeń w Europie Środkowo-Wschodniej. Jeżeli to nie megalomania narodowa, to potwierdzenie tej tezy powinniśmy znaleźć w podręcznikach historii w Europie i na świecie.
O naszej roli w zatrzymaniu inwazji mongolskiej w połowie XIII w. nie piszą nawet południowi sąsiedzi, również zagrożeni tym najazdem. Informacje o odsieczy wiedeńskiej pojawiają się zwykle w kontekście działań całej koalicji antytureckiej, co osłabia zasługi przypisywane przez nas Janowi III Sobieskiemu. Wiadomości o bitwie stoczonej z bolszewikami pod Warszawą pojawiają się sporadycznie, a jeżeli już, to komplementy zbiera Francja za swoją misję wojskową.