Warto przypomnieć, że wszczęte skądinąd w superszybkim i nieprzystojnym wręcz trybie, bo ledwie dwa dni po tragicznej śmierci Janusza Kurtyki.
Kolegium utrzymuje, że brak prezesa „może się odbić na pracy merytorycznej, organizacyjnej i prawnej" Instytutu. Wedle szefa biura prawnego IPN tylko prezes może zezwolić na korzystanie z materiałów należących do tzw. zbioru zastrzeżonego Instytutu, czyli objętych najwyższą klauzulą tajemnicy. Ale może bez szperania w tym zasobie można przez jakiś czas żyć, a państwo da radę funkcjonować?
Ot, okazuje się choćby, że mimo tak rygorystycznej interpretacji przepisów, Biuro Lustracyjne IPN mogło stwierdzić ostatnio, że nie wnosi zastrzeżeń do oświadczeń lustracyjnych głównych kandydatów do prezydentury, czyli Bronisława Komorowskiego i Jarosława Kaczyńskiego. A to sprawy na tyle poważne, że raczej wymagały przejrzenia także zasobu zastrzeżonego. Chyba że znaczenie tego zasobu jest mitologizowane.
Kolegium IPN powołuje się też na „wewnętrzną opinię prawną”, wedle której wejście w życie nowelizacji nie wstrzymuje procedury wszczętej pod rządami starej ustawy. Tyle tylko, że prawnicy IPJN wielekroć się w swoich interpretacjach mylili (dowodem m.in. werdykty Trybunału Konstytucyjnego). Na dodatek Kolegium pomija niepasujące mu opinie niezależnych ekspertów, wedle których nowelizacja niejako automatycznie unieważnia tryb konkursowy. Do takiego wniosku prowadzi bowiem tzw. wykładnia celowościowa nowych przepisów: jasną intencją ustawodawcy jest zmiana zasad wyboru prezesa, a także likwidacja pochodzącego z partyjnych nadań oraz wyraźnie upolitycznionego kolegium i zastąpienie go bardziej fachową Radą Instytutu.
Ba, sami członkowie kolegium nie kryją, że kontynuowanie postępowania konkursowego jest gestem jedynie symbolicznym – i politycznym właśnie.