Minister sprawiedliwości uznał, że najwyższy czas opisać prawa i obowiązki osób aresztowanych i podejrzanych, przeciwko którym toczy się postępowanie karne. Wezwanie: „Jesteś aresztowany. Masz prawo zachować milczenie. Wszystko, co powiesz, może być użyte przeciwko tobie w sądzie” – znają wszyscy, którzy oglądali amerykańskie kino akcji. W Polsce „obecnie obowiązujące przepisy przewidują pouczenie podejrzanego o jego uprawnieniach, nie ma jednak ujednoliconego wzoru takiego pouczenia” – napisał minister w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia, który wprowadza taki wzór praw i obowiązków.
Do wprowadzenia takich pouczeń zobowiązują Polskę unijne dyrektywy. Jak pisze minister, te nowe, zaproponowane przez niego, powinny być zrozumiałe dla wszystkich, również dla tych, którzy obywają się bez pełnomocnika. Tymczasowo aresztowani oraz podejrzani w postępowaniu karnym już od czerwca tego roku mają usłyszeć katalog przysługujących im praw, m.in. prawo do składania wyjaśnień, prawo do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania, prawo do zawiadomienia o aresztowaniu osoby najbliższej lub innych osób, prawo do pierwszej pomocy medycznej, prawo do bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli aresztowany nie zna polskiego.
Dodatkowo rozporządzenie wymienia kilka obowiązków, które powinny być odczytane osobom, wobec których toczy się postępowanie karne. Są wśród nich takie: „podejrzany jest zobowiązany poddać się oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom niepołączonym z naruszeniem integralności ciała, pobraniu odcisków palców, fotografowaniu oraz okazaniu w celach rozpoznawczych innym osobom, pobraniu przez policjanta wymazu ze śluzówki policzków”.