Ja już umrę bez grantów i stypendiów. Powali mnie frustracja i nędza. No, ale jak mam brać granty, skoro do napisania książki nic mi, prócz weny, nie trzeba? I jeszcze mi pensję płacą, żebym sobie mógł te książki pisać... Tyle że mało płacą, a tu człowiek chciałby być „klasa średnia”. Nie będą już płacić więcej, bo nastał w nauce nowy ustrój. Masz pisać, filozofie i fizyku, „wnioski grantowe” i rywalizować z kolegami o dotacje. Jak wygrasz i grant dostaniesz, to i dochód będzie. Byleby tylko jeszcze publikacje z tego były i szafa gra. Od grantu do grantu, tu na roczek, tam na dwa. Od artykułu do artykułu. Kariera w podskokach. Ale żeby taki grant dostać, to trzeba się nauczyć, jak napisać wniosek, coby się spodobał recenzentom. Od czego są płatne kursy pisania wniosków! Dziś, żeby przetrwać na uniwersytecie, trzeba opanować tę sztukę. Najpierw musisz wymyślić jakiś chodliwy temat, potem napisać jakiś durnowaty elaborat, wymodzić kosztorys taki, żeby zarobić się dało, i jeszcze po świecie pojeździć, właściwych kolegów jako „wykonawców” sobie dobrać (takich, co o tobie nie zapomną, gdy sami kiedy grant dostaną), no i już można składać. W oczekiwaniu na grant trzeba się jeszcze zakrzątnąć wokół jakiegoś stypendium. Im jesteś młodszy, tym lepiej, choć teraz i siwy profesor bywa stypendystą. Jak równość to równość – starzy z młodymi pod rękę. Stypendiów jest obfitość, choć zasady panują tu nieco inne. Trzeba się wstrzelić w upodobania fundatora, a do tego mieć właściwego protektora. Twoje szanse rosną, gdy już parę stypendiów zaliczyłeś. To dla instytucji udzielającej stypendiów znak, że dajesz sobie radę. Bo udzielanie i branie stypendiów to zawód. We wszystkim trzeba być profesjonalnym – w pisaniu wniosków stypendialnych też. Jeśliś w tym dobry, wygrywasz. Znam wielu zawodowych stypendystów, z rzadka wracających do kraju zmienić koszule. Czasami coś dobrego z tego jeżdżenia wynika, ale najczęściej jest to po prostu sposób na życie łatwe i przyjemne. Instytucje stypendialne mają zwykle mało danych i słabe umiejętności oceniania kandydatów. Prawdę mówiąc, srogie panele doradzające rządowym „grantodajniom” są niewiele lepsze. Specjaliści wiedzą, jak je przechytrzyć. A poza tym granty są dla chcących (grantu), a nie dla najlepszych. Wielu znakomitych uczonych nie zniży się do pisania barokowych wniosków i nie podda się biurokratycznej mitrędze z rozliczaniem grantu. Dlatego w humanistyce większość grantów to naciągana mizerota, bez której świat doskonale by się obył, jakoż i autor napisałby swoje bez tych kilkudziesięciu tysięcy, które mu dano. Oj, nie będę ukrywał, że zazdroszczę tym młodym, co to tak skaczą od grantu do projektu, od projektu do stypendium i choć etaty mają dość niestabilne, to żyją sobie niezgorzej i świat szeroki zwiedzają. Dziś zajmą się tym, jutro czymś innym – byle było modne, byle dobrze rokowało grantowo-stypendialnie. W porządku. Skoro zmerkantylizowana akademia, poddana uniwersalnym prawom marketingu, takie narzuca reguły gry, to jakże młody człowiek miałby je kontestować? Tańczy jak mu grają. A jaki rezultat tej zabawy? Mierny, niestety. Dorabiamy się zastępów „wielozadaniowych” dyletantów, fruwających z kwiatka na kwiatek, niezdolnych do długotrwałego skupienia i poważnego zaangażowania w badania. Blichtr i efekciarstwo, ładne opakowania, dobra sprzedaż naukowego produktu liczą się bardziej niż przykładna, nieefektowna, ale za to solidna robota. Nie tylko coraz mniejszy jest na nią popyt, lecz w dodatku jej nieefektowność i długotrwałość sprawiają, że coraz trudniej pomieścić ją w ramach czasowych typowych grantów i stypendiów, nie