Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Kraj

Gracz na wielkiej szachownicy

Zbigniew Brzeziński. Gracz na wielkiej szachownicy

Zbigniew Brzeziński (1928 – 2017) Zbigniew Brzeziński (1928 – 2017) Jacek Marczewski / Forum
Zbigniew Brzeziński przez kilkadziesiąt lat regularnie zabierał głos w amerykańskiej debacie publicznej. Tego, co mówił, słuchano uważnie i na Zachodzie, i na Wschodzie.
Menachem Begin i Zbigniew Brzeziński podczas partii szachów w przerwie rokowań w Camp David, 1978 r.U.S. federal government/Wikipedia Menachem Begin i Zbigniew Brzeziński podczas partii szachów w przerwie rokowań w Camp David, 1978 r.

W wieku 89 lat zmarł Zbigniew Brzeziński, naukowiec, wykładowca, polityk i autor strategicznych książek, który w decydujący sposób wpływał na politykę amerykańską. Jako emigrant do wszystkiego dochodził własną pracą. Objął jedno z najwyższych stanowisk w Ameryce. Był doradcą prezydenta USA ds. bezpieczeństwa narodowego w latach 1977–81, w okresie dla Ameryki trudnym. Brzeziński, zdecydowany antykomunista, nie miał złudzeń co do natury systemu komunistycznego, w dużej mierze kształtował postawy amerykańskie wobec Moskwy, przedstawiał tezę, iż Waszyngton powinien wspierać niezależność krajów i społeczeństw, które Moskwa ujarzmiła. Na ten okres przypadł początek radzieckiej interwencji w Afganistanie. Brzeziński starał się ograniczyć ekspansjonizm ZSRR, zbroił mudżahedinów, którzy ostatecznie później wyparli wojska ZSRR z tego kraju. Równocześnie był jednym z autorów SALT II, porozumienia z Moskwą o ograniczeniu zbrojeń strategicznych.

Jego wspomnienia z pracy w Białym Domu, zatytułowane „Siła i zasada”, ilustrują, jak realizowana przez prezydenta Jimmy’ego Cartera polityka obrony praw człowieka przyczyniła się później do upadku imperium radzieckiego. Oddaje to tytuł polskiej (autorstwa Andrzeja Lubowskiego) biografii Brzezińskiego: „Zbig. Człowiek, który podminował Kreml”. Wniósł też wielki wkład w pierwsze w historii pokojowe porozumienie izraelsko-egipskie, po rokowaniach w Camp David w 1978 r. Sprzyjał również porozumieniu strategicznemu Ameryki i Chin. Wielkim niepowodzeniem zakończyła się z kolei polityka amerykańska wobec Iranu, bojówki irańskie opanowały ambasadę USA w Teheranie i przez ponad rok więziły tam amerykańskich zakładników, co było ważną przyczyną porażki Cartera w wyborach i tym samym odejścia Zbiga z urzędu.

Polityka 22.2017 (3112) z dnia 30.05.2017; Polityka; s. 9
Oryginalny tytuł tekstu: "Gracz na wielkiej szachownicy"
Reklama