Tydzień w polityce

Partie opozycyjne mają wkrótce przedstawić swoje programy wyborcze. Bardzo jestem ciekaw, co się w nich znajdzie. Na razie pojawiają się propozycje co najmniej dziwne. Oto z zaplecza jednej z partii dochodzą sygnały, że zamierza ona umieścić w programie likwidację stanowiska wojewody oraz zwiększenie udziału samorządów w podatkach VAT, CIT i PIT. W pierwszej sprawie mogę tylko przywołać art. 152 ust. 1 Konstytucji RP („Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda”), w drugiej zaś ostrzec, że spowodowałoby to ogromne perturbacje finansowe. Z jednej strony zwiększyłoby deficyt budżetu państwa, z drugiej – pogłębiłoby i tak już spore nierówności dochodowe między gminami o większej i mniejszej aktywności gospodarczej. Chciałoby się powtórzyć za klasykiem: nie idźcie tą drogą! A jaką? Sprawa nie jest oczywiście prosta, bo każda gmina ma specyficzne potrzeby i problemy. Czy jest coś, co je łączy? Tak – oświata, kultura, mieszkalnictwo, komunikacja publiczna, tworzenie warunków dla lokalnej przedsiębiorczości, kształtowanie postaw obywatelskich wśród mieszkańców. W każdej z tych dziedzin można prowadzić politykę, która samorządy kierowane przez opozycję będzie wyraźnie odróżniać od tych rządzonych przez PiS. Nic tu nie da (pomijając jej bezprawność) likwidacja urzędu wojewody czy generalne (mało realne) dosypanie pieniędzy wszystkim. Nie wystarczy także kusić wyborców inwestycjami, choć to oczywiście niezbędny element każdego programu lokalnego. Trzeba natomiast głośno zapowiedzieć, że – w przeciwieństwie do polityki PiS – pod „naszymi” rządami w „naszej” gminie nie będzie tolerancji dla ksenofobii, rasizmu, dyskryminacji, klerykalizacji życia publicznego, nepotyzmu i kolesiostwa; artyści, twórcy i ich dzieła nie będą cenzurowani, organizacje pozarządowe będą traktowane po partnersku, a podstawowym, programowym celem będzie wyrównywanie szans i przeciwdziałanie nierównościom. To nie jest program lewicowy – to jest program europejski, tak się rządzi i postępuje w demokratycznej, zasobnej Europie. Polskie samorządy mają narzędzia, aby takie zasady wprowadzić w życie, a jeśli ktoś nie wie, jak z nich korzystać, proponuję poradzić się prezydenta Poznania Jacka Jaśkowiaka czy prezydenta Słupska Roberta Biedronia. PiS chce ulepić „nowego człowieka”, takiego swoistego „pismana”, i jeśli opozycja nie wykorzysta władzy w samorządach, aby temu przeciwdziałać – w przyszłości żadne programy już nie pomogą. Jest oczywiście także sprawa taktyki przedwyborczej. W wyborach do samorządów liczą się głównie dwie kwestie: kto rządzi w miastach i kto rządzi w sejmikach wojewódzkich. Pojawiają się pomysły, aby opozycja wystawiła wspólne listy do sejmików i wspólnych kandydatów w wyborach prezydentów i burmistrzów miast. Koncepcje te znajdują chętne ucho u Grzegorza Schetyny, który publicznie optuje za takimi porozumieniami. Innych chętnych wszelako brak. Ci, którzy mają podstawy sądzić, że przekroczą próg 5-procentowy, nie spieszą się do wspólnych list, a co do wyborów prezydentów i burmistrzów, wszyscy chcą najpierw w pierwszej turze sprawdzić siłę swojego kandydata i swojej partii. Argumentują, że w drugiej turze zjednoczą siły i solidarnie poprą tego kandydata opozycji, który w pierwszej turze wypadnie najlepiej. Konkludując – na razie nie ma powodu, aby cokolwiek wspólnie ustalać. Rozumowanie to wygląda na logiczne, ale w rzeczywistości jest dla losów opozycji wyjątkowo niebezpieczne. Zakłada ono, że PiS uszanuje reguły gry zawarte w obecnej ordynacji wyborczej. Ta naiwność może drogo kosztować! A co będzie, jeśli na trzy miesiące przed wyborami PiS zdecyduje, że do wyboru prezydenta czy burmistrza wystarczy jedna tura, a w wyborach do sejmików zmniejszy okręgi wyborcze i podwyższy próg np. do 10 proc. (przykład dał tu Erdoğan, uważany przez ministra Waszczykowskiego za szczerego demokratę) – a wreszcie przyspieszy wybory?! Wtedy nie będzie już czasu na żadne uzgodnienia i podzielona opozycja polegnie, wydając pełne oburzenia okrzyki, iż PiS złamał zasadę, że zmiany w ordynacji wyborczej można wprowadzać nie później niż na pół ro