Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODiHR) zajmuje się m.in. obserwacją wyborów na całym świecie, ich oceną, ustanawianiem i upowszechnianiem standardów i dobrych praktyk.
Czytaj też: Cuda nad urną. PiS łamie wszelkie zasady
Obawy o uczciwość głosowania
„Autentyczne wybory wymagają autentycznej kampanii. Wprowadzone w ramach walki z pandemią ograniczenia praktycznie całkowicie uniemożliwiają jej prowadzenie – ocenia szefowa ODiHR Ingibjörg Sólrún Gísladóttir. – Nalegam, by prawodawcy wzięli pod uwagę konsekwencje swoich decyzji”.
Zdaniem Ingibjörg Sólrún Gísladóttir wprowadzenie głosowania korespondencyjnego na krótko przed datą wyborów „rodzi poważne obawy o uczciwość głosowania i zachowanie demokratycznych standardów”.
W praktyce uchwalone w poniedziałek przez Sejm przepisy wejdą w życie na 10 dni przed wyborami. Wcześniej nie będzie podstawy prawnej, aby powołać komisje wyborcze i drukować karty do głosowania.
Czytaj też: Prezes PiS gasi pożary i próbuje zaszantażować opozycję
Witek przesunie poza konstytucją
Według projektu PiS marszałek Sejmu może przełożyć wybory o tydzień, komisje skomponują komisarze wyborczy, warunki głosowania określi wicepremier i minister zasobów narodowych Jacek Sasin, a całość przeprowadzi Poczta Polska za pomocą listonoszy, bo wybory będą wyłącznie korespondencyjne.
Senat ma teraz 30 dni na ustosunkowanie się do ustawy. Marszałek Tomasz Grodzki zapowiada, że cały ten czas wykorzysta. Ustawa nie przewiduje vacatio legis, więc wejdzie w życie najwcześniej 8 maja. Dopiero wtedy marszałek Sejmu Elżbieta Witek będzie mogła zdecydować o nowym terminie wyborów – czyli 17 maja.
Uprawnienie marszałka do zmiany terminu wyborów daje mu kompetencje nieprzewidziane w konstytucji. Wyznacza on bowiem datę wyborów prezydenckich, ale jedyną przesłanką do tego w świetle prawa jest wprowadzenie stanu nadzwyczajnego.