Kraj

Pasterz transformacji

Bronisław Geremek

'Wszyscy, którzy wierzą w wartości europejskie, są dzisiaj w żałobie'.

Kondolencje związane ze śmiercią Bronisława Geremka napływają z całego świata. Do tej pory złożyli je m.in. prezydent Francji Nicolas Sarkozy, prezydent Włoch Giorgio Napolitano, przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso, przewodniczący parlamentu europejskiego Hans-Gert Pöttering, sekretarz generalny Rady Unii Europejskiej Javier Solana, były prezydent Czech Vaclav Havel. Minutą ciszy uczczono również jego pamięć podczas spotkania Unii dla Śródziemnomorza, odbywającego się w Paryżu. Ministerstwo spraw zagranicznych Szwajcarii w Bern, z którym profesor utrzymywał doskonałe stosunki jako przewodniczący Fundacji Jeana Monneta w Lozannie, żałuje utraty proeuropejskiego polityka.

International Herald Tribune i New York Times przypominają polityczną drogę profesora - członka partii komunistycznej, ministra spraw zagranicznych demokratycznej Polski, i wreszcie polityka Unii Europejskiej.

Polityczny mózg

Geremek wstąpił do PZPR w roku 1950, podobnie jak wielu lewicujących intelektualisów żydowskiego pochodzenia. 18 lat później opuścił szeregi partii w proteście przeciwko wysłaniu przez ZSRR czołgów do stłumienia demonstracji studenckich w Pradze. Rok 1980 stanowił moment przełomowy w jego życiorysie - wtedy, razem z Tadeuszem Mazowieckim, pojechał do Gdańska z petycją podpisaną przez 64 wiodących intelektualistów polskich, wyrażających swoje poparcie dla strajkujących stoczniowców. New York Times wspomina wywiad, w którym prof. Geremek mówił, że po marcu 1968 roku jako Żyd z pochodzenia nie chciał opuszczać Polski. "Jeśli nie zgadzam się z polityką mojego kraju, muszę ją zmienić".

W stanie wojennym został internowany. W latach 1983-1987 był głównym doradcą Lecha Wałęsy, a od 1987 do 1989 roku przewodniczył Komisji Reform Politycznych Komitetu Obywatelskiego, która przygotowała wytyczne transformacji w Polsce. Później, jako przewodniczący sejmowej komisji i szef MSZ zajmował się głównie polityką zagraniczną.

Pasterz transformacji

"Rolę pana Geremka można określić jako pasterza pokojowego przejścia Polski z ustroju totalitarnego do wolności demokratycznych", pisze New York Times. Brał udział w przełomowych wydarzeniach: jako minister spraw zagranicznych prowadził negocjacje o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, kierował pracami OBWE i złożył podpis pod dokumentami ratyfikującymi wstąpienie Polski do NATO. W 1999 roku The Washington Post podał informację, że Geremek jest kandydatem na sekretarza generalnego NATO, które jednak profesor zdementował.

"Był jednym z najważniejszych politycznych mózgów stojących za końcem ery komunizmu w Europie", ocenia Brytyjczyk Timothy Garton Ash, autor ksiażki "The Polish Revolution: Solidarity". "Jest sercem i mózgiem polskiej drogi do wolności", powiedział Adam Minichnik niemieckiemu dziennikowi Die Zeit.

"Geremek był wielką osobowością i wiedział, że Polska musi pozbyć się ciężarów nacjonalistycznej przeszłości, stać się wiodącym i aktywnym członkiem europejskiej rodziny", wspomina Jiri Dienstbier, pierwszy minister spraw zagranicznych Czechosłowacji po upadku komunizmu.

 
Fot. Darek Redos / REPORTER

 

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Społeczeństwo

Dyrektorka odebrała sobie życie. Jeśli władza nic nie zrobi, te tragedie będą się powtarzać

Dyrektorka prestiżowego częstochowskiego liceum popełniła samobójstwo. Nauczycielka z tej samej szkoły próbowała się zabić rok wcześniej, od miesięcy wybuchały awantury i konflikty. Na oczach uczniów i z ich udziałem. Te wydarzenia są skrajną wersją tego, jak wyglądają relacje w tysiącach polskich szkół.

Joanna Cieśla
07.02.2025
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną