Akcję Narodowego Czytania trudno lekceważyć czy krytykować, nie sposób wszak narzekać, że najwyżsi urzędnicy państwa promują literaturę. Zarazem warto pamiętać, że czytanie może służyć nie tylko wzmacnianiu narodowej dumy, ale i innym celom. Choćby zdobywaniu wiedzy. Stąd pomysł na Międzynarodowe Czytanie. To wspólne przedsięwzięcie POLITYKI i warszawskiego Teatru Studio. W minioną sobotę, gdy Andrzej Duda promował nowele pozytywistów, na stołecznym placu Defilad przedstawiliśmy listę 20 książek opublikowanych w Polsce od początku 2018 r., które – jesteśmy o tym przekonani – powinny zainteresować każdego, kto chce lepiej zrozumieć, jak działa współczesny świat. W wyborze uczestniczyli filozofka Agata Bielik-Robson, reporterka Małgorzata Rejmer, dziennikarze POLITYKI Justyna Sobolewska i Edwin Bendyk oraz zastępca dyrektora Teatru Studio Tomasz Plata. Poniżej nasza lista. Znaleźli się na niej socjolodzy, politolodzy, historycy, psycholodzy, filozofowie obojga płci, a także jeden powieściopisarz. Śmietanka współczesnej nauki, przede wszystkim humanistyki.
W co układa się ten zestaw? Na pewno zwraca uwagę fakt, że w przynajmniej kilku książkach następuje próba pozytywnej rewaluacji idei oświeceniowej – wydawałoby się, dawno już zdyskredytowanej. Powrót oświecenia wprost postuluje Steven Pinker, podobne wątki można znaleźć u innych autorów. Wygląda na to, że pozytywiści, wierni spadkobiercy oświecenia, z typowym dla nich przeświadczeniem o emancypacyjnej mocy wiedzy, byliby z naszego wyboru zadowoleni.
• ZYGMUNT BAUMAN, Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość, przeł. Karolina Lebek, Wydawnictwo Naukowe PWN
Ostatnia, wydana już pośmiertnie, książka bodaj jedynego z naszych humanistów, który w kilku minionych dekadach zdobył realną popularność międzynarodową.