Krzysztof Kamil Baczyński: zderzenie z mitem

Poeta, patriota i powstaniec to oczywisty bohater. Wyzwaniem w stulecie urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego byłoby wyjście poza ten szablon.

Polona Rękopis Baczyńskiego z jego ilustracją.

Wspaniały młody twórca, który umarł na wojnie – mówiła o Baczyńskim Sylwia Chutnik w programie „Pojedynki Literackie” TVP Kultura, w którym został on zestawiony z niewiele starszą poetką Zuzanną Ginczanką. Ale zaraz – mityguje się Chutnik – jego się czyta i wpisuje w kanon szkolnych lektur, a o niej przypomniano sobie niedawno. No właśnie. Tyle że można wysnuć z tego wniosek paradoksalnie mniej wesoły dla poety – jako postać z podręcznika, członek Szarych Szeregów, postrzelony przez snajpera w Pałacu Blanka, stał się pomnikiem z wzorcowym powstańczym życiorysem. A przez to zaniedbywanym i łatwym do zagarnięcia choćby przez współczesnych narodowców.

Przed ostatnim 11 listopada wziął go zresztą na sztandary Marsz Niepodległości, przypominając na Facebooku fragment „Wolności”: „Przebudź się – jesteś wolny,/choćbyś jak w ziemi duch/szedł dołem dookolny,/przebudź się, jesteś wolny,/zbudź tylko słuch” (1942 r.). Baczyńskiego narodowcy przywołali ku przestrodze: „Wiersz ten jest szczególnie aktualny dzisiaj. Musimy ciągle pamiętać, by uważnie się wsłuchiwać w pomruki dziejów. Uważnie i ostrożnie, bo nie warto jest ufać na słowo każdemu. A zwłaszcza mediom, dbającym o interesy swoich zagranicznych właścicieli”. Życzliwi internauci zaraz przypomnieli, że Baczyński należał m.in. do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Spartakus”, działał w ramach związanej z PPS grupy Płomienie, a w międzyczasie został szefem działu poetyckiego w lewicującym miesięczniku „Droga”. Był socjalistą? „Ale przynajmniej się bił” – kontrował jeden z sympatyków Marszu. Do pary z Baczyńskim narodowcy cytowali Marię Konopnicką, „wcale-nie-lesbijkę”.

Urodzony 22 stycznia 1921 r.