Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Kultura

Tadeusz Różewicz: Po stronie rozumu

Tadeusz Różewicz: kronikarz rozpadu

Tadeusz Różewicz (1921–2014) – poeta, dramaturg, prozaik. Prekursor awangardy w poezji i dramacie. Tadeusz Różewicz (1921–2014) – poeta, dramaturg, prozaik. Prekursor awangardy w poezji i dramacie. Paweł Kozioł / Agencja Gazeta
Rok Różewicza to szansa, żeby przypomnieć tę część jego twórczości, do której się ostatnio nie wraca. Pojawi się też pierwsza reporterska biografia poety.
Polityka

Różewicza jest za mało. Owszem, wiersze przypomina się przy rozmaitych okazjach, czyta się je też w szkole. Ale już teatry w ostatnich latach nie wystawiały jego dramatów. Nie mamy też całościowej biografii poety – powstawały tylko monografie jego twórczości. W 2021 r. dostaniemy biografię Magdaleny Grochowskiej, która będzie miała charakter reporterski i będzie skupiała się na życiu poety, nie na twórczości. Warto byłoby wrócić teraz do Różewicza, który bez złudzeń opisywał szaleństwo cywilizacji. I do Różewicza, który był niewygodny, choćby jako autor sztuki „Do piachu”, w której pokazał odheroizowany obraz partyzantki w 1944 r. To jeden z najwybitniejszych i najbardziej krytykowanych jego utworów. Sztuka powstała w 1972 r., ale zatrzymała ją cenzura i prapremierę miała dopiero w 1979 r. Po kolejnej dekadzie Kazimierz Kutz wystawił ją w Teatrze Telewizji w 1990 r. Za każdym razem wywoływała skandale (zdejmowano ją z afisza, wyrzucano reżyserów z pracy) i oskarżenia o kalanie narodowych wartości. Tymczasem ten dramat wchodzi w sam środek naszych dzisiejszych sporów o bohaterstwo i patriotyzm. Ciekawe, czy ktoś odważy się wystawić „Do piachu” w Roku Różewicza.

Tadeusz Różewicz (1921–2014) najbardziej zrewolucjonizował polską poezję po wojnie. Inni poeci musieli potem na siłę uwalniać się od jego wpływu. „Mnie o to chodziło – mówił w jednym z wywiadów – żeby przez wiersz jak przez czystą wodę to, co się rusza na dnie, było widać. I stąd forma musiała jak gdyby znikać, stając się tak przeźroczysta, że się zidentyfikowała z przedmiotem danego utworu”. Tak powstał wiersz różewiczowski. Słynne dramaty: „Kartoteka”, „Do piachu” czy „Pułapka”, też miały swoje źródło w poezji, a i ich zadaniem było otworzyć formę dramatu, zrewolucjonizować teatr.

Polityka 1/2.2021 (3294) z dnia 29.12.2020; Kultura; s. 108
Oryginalny tytuł tekstu: "Tadeusz Różewicz: Po stronie rozumu"
Reklama