Nauka

Kiedy wszechświat poszedł w ruch

Wiadomo już, mniej więcej, kiedy kosmos zaczął przyspieszać.

 

E.M. Huff, the SDSS-III team, and the South Pole Telescope team/Graphics by Zosia Rostomianciemna energia

Stało się to w okresie między pięcioma a siedmioma miliardami lat temu.  Wtedy pierwotna ekspansja wszechświata,  wywołana Wielkim Wybuchem, przestała spowalniać  pod wpływem oddziaływań grawitacyjnych materii galaktyk i zaczęła przyspieszać. Nastała era tzw. ciemnej energii, będącej podstawowym składnikiem kosmosu. Stanowi ona ponad 70 proc. wszystkiego, z czym mamy we wszechświecie do czynienia.

Te nowe obliczenia, które już uznano w świecie badaczy nieba za przełomowe, były możliwe dzięki programowi Baryon Oscillation Spectroscopic Survey.  Skupia on wielu astrofizyków, głównie z Lawrence Berkeley National Laboratory.  Przez półtora roku badań prowadzonych w ramach BOSS, udało się stworzyć  bardzo dokładną mapę ponad 250 tys. galaktyk. Niezwykle precyzyjne określenie dystansów między nimi, pozwoliło odnaleźć w historii wszechświata okres, w którym ciemna energia, przyspieszająca jego ekspansję, zaczęła dominować.

Chociaż wciąż uczeni nie wiedzą czym w ogóle ciemna energia jest, jej odkrycie w końcu lat 90. XX w. zostało uznane za jedno z ważniejszych w ostatnich dziesięcioleciach badań historii wszechświata. Zostało nawet uhonorowane ubiegłoroczną Nagrodą Nobla z dziedziny fizyki. Obecnie przypuszcza się, że ciemna energia jest objawem jakiejś nieznanej jeszcze właściwości przestrzeni. Lub, że istota grawitacji  odbiega od  ustaleń ogólnej teorii względności Einsteina. Dzięki stworzonej w ramach programu BOSS mapie, w tej chwili wiadomo przynajmniej, kiedy ciemna energia stała się istotną siłą.

Reklama

Czytaj także

null
Kultura

Ranking najlepszych galerii według „Polityki”. Są spadki i wzloty. Korona zostaje w stolicy

W naszym publikowanym co dwa lata rankingu najlepszych muzeów i galerii sporo zmian. Są wzloty, ale jeszcze częściej gwałtowne pikowania.

Piotr Sarzyński
11.03.2025
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną