W 2013 r. Unia Europejska przeznaczyła ponad miliard euro na 6-letni program pt. Human Brain Project, który ma doprowadzić do stworzenia najbardziej szczegółowej mapy ludzkiego mózgu oraz jego komputerowej symulacji. Z kolei prezydent Obama ogłosił, że w 2014 r. na projekt BRAIN Initiative (inna jego nazwa to The Brain Activity Map Project) wyasygnuje 100 mln dol.; wcześniej zapowiadał już, iż w ciągu 10 lat nakłady na badania nad mózgiem sięgną nawet 3 mld dol. Czy te miliardy euro i dolarów pozwolą wreszcie zrozumieć, jak działa ta neuronowa sieć będąca siedliskiem naszego ja, a więc niemal wszystkiego, czym świadomie i nieświadomie jesteśmy?
W tym wydaniu „Niezbędnika Inteligenta” chcemy opowiedzieć o wielkiej filozoficznej i naukowej przygodzie ludzkości z najważniejszym organem człowieka. Przede wszystkim pragniemy pokazać, co już o mózgu udało się, szczególnie w ostatnich dekadach, dowiedzieć. W tym także, dlaczego coraz częściej sprawia on nam poważne kłopoty, chorując albo uzależniając się niemal od wszystkiego. Wybiegamy również w przyszłość, badając możliwości stworzenia sztucznej inteligencji oraz przyglądając się uważnie, czy i jak Internet oraz inne wynalazki współczesnej techniki zmieniają nasze mózgi (i naszą o nich wiedzę).
Nie chcemy jednak, by refleksja nad najbardziej skomplikowanym tworem we Wszechświecie ograniczała się do jego chemii, ewolucji, biologii czy futurologiczno-technologicznych rozważań. Dlatego oddajemy również głos filozofom umysłu, a nawet przyglądamy się, jak wiedza o mózgu wpływa na kulturę i popkulturę.
Oddajemy w Państwa ręce chyba najbardziej aktualne kompendium wiedzy na temat tej ledwie ponadkilogramowej galaretowatej masy w naszych głowach, w której zamyka się cały nasz świat. Zapraszamy zatem gorąco do odbycia fascynującej podróży ludzkiego mózgu w głąb samego siebie. Przewodnikami będą najlepsi polscy i zagraniczni popularyzatorzy nauki i uczeni.
*
Tekst jest wstępem do najnowszego Niezbędnika Inteligenta POLITYKI. Wydawnictwo do kupienia w sklepie internetowym POLITYKI, w wydaniu na iPad, w Polityce Cyfrowej, a także w kioskach i salonikach prasowych.
*
SPIS TREŚCI
Mózg, krótki przewodnik.................................... 4
Mózg pod mikroskopem
Jak mózg powstał............................................... 9
Jak mózg poznawaliśmy.................................. 13
Jak mózg działa (i skąd o tym wiemy).......... 17
Po co do głowy zaglądamy............................. 20
Jak mózg myśli.................................................. 24
Czy mózg jest jeden......................................... 26
Na czym polega chemia mózgu..................... 28
Czy mózg ma świadomość............................. 31
Gdzie umysł się mieści....................................34
Jak działa pamięć............................................. 37
Co ma mózg do zmysłów................................40
Czy mózg ma płeć............................................44
Co mózg robi podczas snu............................. 47
Czy mózg odpoczywa...................................... 50
Mózg z problemam i
Zbrodniczy umysł.............................................. 53
Smutek zwojów.................................................. 57
Stary, jary?.......................................................... 60
Na haju, na złe i dobre..................................... 63
Kiedy krew zabija..............................................66
Białkowa degeneracja......................................68
Więcej grzechów nie pamiętam..................... 71
Niezapomniany H.M...........................................74
Trzy ciała i mózg............................................... 78
Genialni idioci....................................................80
Mózg wizjonerów
AI..........................................................................85
Groźba cyfrowej demencji...............................88
Mózg na pilota...................................................90
Ciężkie roboty.................................................... 92
Mózgowspomagacze........................................ 95
Zombie, mózg i popkultura.............................99
Lustrzana moralność...................................... 103
W poszukiwaniu wolnej woli.......................... 106
Bóg z głowy..................................................... 109
To żadna tajemnica..........................................112