Astronauta z załogi Apollo 17 o misji na czerwoną planetę

Mateusz Wyszyński, Paweł Ziemnicki: – Jak wygląda niebo oglądane z Księżyca? Harrison Schmitt: – Jest czarne. Tak samo jak w ciągu dnia na Ziemi, nie widać gwiazd. Słońce jest zbyt jasne. Nasze oczy nie są w stanie dostrzec małych punktów światła, którymi są gwiazdy, gdy Słońce tak jasno świeci. Jednak nocą na Księżycu, gdy nie widać Słońca czy Ziemi i gdy wyłączy się sztuczne oświetlenie statku, to po kilku minutach można dostrzec wiele, wiele gwiazd. Nie migoczą, ponieważ ich światło nie przechodzi przez atmosferę, ale jest to wciąż cudowny widok. Podczas misji oddaliliście się łazikiem na 7 km od lądownika. Czy nie obawialiście się, że mógłby się popsuć i nie mielibyście czym powrócić do Modułu Księżycowego? Planując nasze wycieczki, braliśmy pod uwagę ewentualną możliwość powrotu pieszo. Nigdy nie oddalaliśmy się na tyle, aby zapasy wody, tlenu i elektryczności w naszych skafandrach mogły się wyczerpać, zanim powrócimy do lądownika. Z drugiej strony łazik księżycowy miał dwa zestawy baterii, cztery niezależne motory napędowe na kołach, był lekki i nie mógł się nigdzie zakopać, ponieważ wtedy wystarczyło go podnieść i przenieść. Istniało naprawdę małe prawdopodobieństwo, że będziemy zmuszeni wracać na piechotę. Program Apollo odbywał się w trakcie zimnej wojny. Czy jako astronauci czuliście, że bierzecie udział w wyścigu mocarstw? Myślę, że wszyscy w Apollo mieli świadomość, że jest to część zimnej wojny. Było w tym wszystkim bardzo dużo patriotyzmu, czuliśmy, jak ważne jest powodzenie misji. Na tym przede wszystkim koncentrowano się podczas organizacji Apollo 11, w pewnym stopniu też Apollo 12. Potem jednak uczestnicy każdej kolejnej misji starali się dokonać na Księżycu więcej niż ich poprzednicy, jeśli chodzi o badania. Ten zdrowy rodzaj rywalizacji przyniósł naprawdę wspaniałe naukowe rezultaty. Jaki powinien być następny cel załogowych misji kosmicznych? Najważniejszym celem jest Mars. Jednak myślę, że nie doceniamy tego, jak trudno będzie go osiągnąć. Potrzebne są przynajmniej dwa pokolenia młodych ludzi, by nauczyć się, jak pracować w przestrzeni kosmicznej, a najlepszym sposobem, aby to osiągnąć, jest ponowny lot na Księżyc. Nie tylko, żeby nauczyć się, jak polecieć na Marsa i tam funkcjonować, ale także, by skorzystać z zasobów księżycowych i uczynić dalszą wyprawę mniej ryzykowną. Więc Mars jest naszym głównym celem, lecz w dotarciu na niego ważną rolę odgrywa Księżyc. Jakie były pańskie wyobrażenia na temat przyszłej eksploracji kosmosu wtedy, w latach 70.? Czy myślał pan, że przed 2015 r. ludzie będą już na Marsie? W grudniu 1972 r. sądziłem, że potrzebujemy kilku dekad, zanim będziemy gotowi tam polecieć. Nie przypuszczałem jednak, że zajmie to aż tyle czasu. Z drugiej strony w historii często zdarzały się długie okresy, podczas których eksploracja niewiele posuwała się do przodu. Trzeba być cierpliwym. Młodzi nie są cierpliwi i pragną działań ambitniejszych niż te, na które mogą liczyć ze strony rządów swoich państw. To jeden z powodów, dla których przygotowałem książkę „Powrót na Księżyc”, w której napisałem: „cóż, zobaczmy, czego może dokonać sektor prywatny, by znów nadać eksploracji kosmosu właściwego rozpędu”. Na ile ważne jest wzbudzanie w młodych ludziach zainteresowania badaniem przestrzeni kosmicznej? Mówimy o kluczowym zagadnieniu, bo to oni wszystko zrealizują. Program Apollo był programem młodych ludzi. Średni wiek jego uczestnika wynosił jakieś 25–26 lat. Młodzi muszą być podekscytowani, zainteresowani, zdolni i doświadczen