Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Nauka

Po ludzku o słoniach

Jak dzięki słoniom wskrzesimy mamuty

Być może po 10 tys. lat mamut włochaty znów zamieszka na Ziemi. Być może po 10 tys. lat mamut włochaty znów zamieszka na Ziemi. Velizar Simeonovski/Field Museum Library / Getty Images
Ewolucyjna historia słoni, jak pokazują najnowsze badania, jest zadziwiająco podobna do naszej.
Mamuty narodziły się w Afryce ok. 5 mln lat temu, dokładnie w tym samym czasie, gdy powstawały – też w Afryce – pierwsze hominidy.www.bridgemanimages.com Mamuty narodziły się w Afryce ok. 5 mln lat temu, dokładnie w tym samym czasie, gdy powstawały – też w Afryce – pierwsze hominidy.

Słonie – tak samo jak ludzie – są dziś reliktem bardzo kiedyś szeroko rozgałęzionej grupy ssaków. Należą do rzędu trąbowców (my – naczelnych) i wyłoniły się u zarania ery kenozoicznej, ok. 55 mln lat temu, w Afryce – tak samo jak naczelne. Choć powstały z form bardzo małych (naczelne też), w czasach swojej świetności przeważały wśród nich giganty i ten właśnie gigantyzm, wraz ze słupowatymi nogami, chwytną trąbą i przedziwnie zmienionymi siekaczami w postaci wystających daleko ciosów (nie kłów!) stanowią najbardziej rozpoznawalne ich cechy.

Choć wcześnie rozpadły się na odrębne linie ewolucyjne (dejnoteria, mastodonty, gomfoteria, stegodony i słoniowate, do których należały mamuty), to dziś wszystkie już wymarły i pozostały jedynie dwa bliskie sobie gatunki: słoń indyjski i afrykański. Pod tym względem słoniowate (dalej: słonie) są niemal lustrzanym odbiciem człowiekowatych (dalej: ludzie) – z kilkunastu (lub więcej) ich gatunków pozostały do dziś tylko dwa, tak jak z kilkunastu (lub więcej) gatunków „ludzkich” dziś pozostał tylko jeden. Ale ta taksonomiczna samotność w obu przypadkach jest bardzo świeżej daty – jeszcze u schyłku ostatniej epoki lodowej (skończyła się ok. 11,7 tys. lat temu) żyły na Ziemi różne mamuty, mastodonty, stegodony i w tym samym czasie dożywali swych dni neandertalczycy, ale także denisowianie, „Hobbici” z wyspy Flores, a pewnie i inne, mniej znane archaiczne Homo.

Podobieństw jest więcej. Słonie są bardzo inteligentne, mają ogromne mózgi z mocno pofałdowaną korą i wykazują się wieloma zaawansowanymi cechami psychicznymi, takimi jak złożony system porozumiewania się, żal po stracie zmarłych czy posługiwanie się prostymi narzędziami (za pomocą trąby). Wreszcie słonie – jak ludzie – wykazywały się niezwykłą zdolnością do ekspansji ze swej afrykańskiej kolebki i kilkakrotnie „wychodziły” z Afryki, opanowując nowe, niekiedy bardzo mroźne, środowiska.

Polityka 41.2016 (3080) z dnia 04.10.2016; Nauka; s. 70
Oryginalny tytuł tekstu: "Po ludzku o słoniach"
Reklama