Nauka

Przyjęcie bez gości

Pośmiertne rozmyślania Stephena Hawkinga

Czy czasoprzestrzeń może być odkształcona w takim stopniu, aby dopuścić hipernapędy, tunele czasoprzestrzenne i podróże w czasie, jakie występują w książkach fantastycznonaukowych? Czy czasoprzestrzeń może być odkształcona w takim stopniu, aby dopuścić hipernapędy, tunele czasoprzestrzenne i podróże w czasie, jakie występują w książkach fantastycznonaukowych? Dale O’Dell/Alamy Stock Photo / BEW
Czy podróże w czasie są możliwe? Odpowiada sam Stephen Hawking, legendarny astrofizyk, w tekście, który pochodzi z jego najnowszej i ostatniej, wydanej pośmiertnie, książki „Krótkie odpowiedzi na wielkie pytania”.
Czasoprzestrzeń w naszej przeszłości jest ustalona raz na zawsze, natomiast przyszłość pozostaje otwartaLaguna Design/Science Photo Library/East News Czasoprzestrzeń w naszej przeszłości jest ustalona raz na zawsze, natomiast przyszłość pozostaje otwarta

W 1915 r. Einstein pokazał, że efekty grawitacji można opisać poprzez założenie, że czasoprzestrzeń jest odkształcana przez zawartą w niej materię i energię. Teoria ta znana jest jako ogólna teoria względności. W istocie jesteśmy w stanie zaobserwować zakrzywienie przestrzeni powodowane przez masę Słońca jako lekkie zakrzywienie promieni świetlnych lub fal radiowych przechodzących w jego pobliżu.

Powoduje to przesunięcie pozornego położenia gwiazdy lub radioźródła na sferze niebieskiej, gdy Słońce znajdzie się pomiędzy Ziemią a źródłem. Przesunięcie to jest bardzo drobne, rzędu jednej tysięcznej stopnia, co odpowiada przesunięciu o cal w odległości jednej mili. Niemniej można je zmierzyć z dużą dokładnością i okazuje się ono zgodne z przewidywaniami ogólnej teorii względności. W ten sposób uzyskano empiryczne potwierdzenie odkształceń czasoprzestrzeni.

Zakrzywienie czasoprzestrzeni w naszym bezpośrednim sąsiedztwie jest bardzo małe, ponieważ wszystkie pola grawitacyjne występujące w Układzie Słonecznym są słabe. Wiadomo jednak, że pola takie mogą osiągać bardzo duże natężenia, na przykład w Wielkim Wybuchu lub w czarnych dziurach. Czy zatem czasoprzestrzeń może być odkształcona w takim stopniu, aby dopuścić hipernapędy, tunele czasoprzestrzenne i podróże w czasie, jakie występują w książkach fantastycznonaukowych? Na pierwszy rzut oka wszystko to wydaje się możliwe. Na przykład w 1948 r. Kurt Gödel znalazł rozwiązanie równań pola ogólnej teorii względności Einsteina odpowiadające wszechświatowi, w którym cała materia rotuje. W takim wszechświecie można by udać się w podróż statkiem kosmicznym i powrócić wcześniej, niż się wyruszyło. Gödel pracował w Institute of Advanced Study w Princeton, gdzie również przebywał w ostatnim okresie swojego życia Einstein.

Polityka 46.2018 (3186) z dnia 13.11.2018; Nauka; s. 64
Oryginalny tytuł tekstu: "Przyjęcie bez gości"
Reklama