Jak wyglądały morskie wyprawy wikingów? Łatwo nie mieli, to nie była romantyczna żegluga

Jak naprawdę wyglądały podróże legendarnych morskich najeźdźców? Badacze sięgają do skandynawskich mitów, tekstów i archeologii. Również tej doświadczalnej.

Maj, północne wybrzeże Norwegii, deszcz ze śniegiem. Wąska łódź z jednym żaglem sunie wzdłuż poszarpanego wybrzeża, szukając schronienia. Na pokładzie nie ma ani długobrodych wojów z toporami, ani bogatych łupów, są za to archeolodzy, etnolodzy, lokalni rybacy – wszyscy oni starają się odtworzyć realia wikińskiej żeglugi. 11 studentów, dwóch doświadczonych skipperów i jeden badacz płyną od Rissy do Lofotów na tradycyjnej łodzi typu fembøring, zbudowanej dawnymi metodami. Nie mają silnika, poruszają się dzięki sile wiatru. Prowadzą dzienniki pokładowe, rejestrują trasę i dokumentują wszystko: od stanu zawilgotnienia żagli po nastroje załogi. To część projektu, który archeolog Greer Jarrett z uniwersytetu w Lundzie prowadził przez trzy lata, mającego odpowiedzieć na jedno pozornie proste pytanie – jak wyglądały wyprawy morskie Skandynawów? Wbrew pozorom nie wiemy tego dobrze.

Każdy musiał wiosłować

Epokę wikingów słusznie kojarzymy z morzem. Skandynawia ma wyjątkowo długą linię brzegową, a mieszkańcy Północy zbudowali cywilizację opartą na wodzie, tej przybrzeżnej, śródlądowej i morskiej. To właśnie dzięki statkom nordyccy wojownicy, kupcy, osadnicy i podróżnicy mogli nie tylko plądrować klasztory, ale też tworzyć rozległą sieć kontaktów handlowych. Słynne langskipy – smukłe okręty wojenne o płaskim dnie i wysokich burtach z zachodzących na siebie desek – budziły podziw. Ich rzeźbione dzioby często ozdabiano smoczymi głowami, które miały odstraszać złe moce i przeciwników.

Wiedzę o budowie langskipów zawdzięczamy nie tylko znaleziskom wraków, takim jak łódź z Gokstadu, w której złożono ciało dostojnika wraz z dobytkiem, czy sześć innych, zatopionych dla wzmocnienia linii obrony w XI w. w fiordzie Roskilde.