Josepha spotkałem w Beninie, kilka tysięcy kilometrów od jego rodzinnego miasta Goma w Kongu. Czekał na wizę na Zachód. Było mu wszystko jedno, gdzie pojedzie, ale to miał być Zachód. Mogła być nawet Polska, chociaż nic o niej nie wiedział.
Nie wiem, czy dostał się w końcu do wymarzonej oazy dobrobytu. Jego historia była zbyt typowa, żeby wzruszyć urzędników imigracyjnych. Joseph studiował na pierwszym roku prawa w uniwersytecie w Goma w Kongu, kiedy miasto zdobyli rebelianci walczący ze starym dyktatorem Mobutu. Żołnierze dokładnie złupili budynki uniwersyteckie. Wyrwali nawet kable ze ścian. Potem podpalili kampus. Przy okazji zastrzelili kilku profesorów. Joseph uciekł i po długiej podróży przez dżunglę i niezbyt legalnym przejściu kilku granic utknął w Beninie. Nie miał kontaktu z rodziną, która została w samym centrum najstraszniejszej wojny domowej XXI w. – jej bilans to 4 mln zabitych, a jeszcze się nie skończyła.
– Siedzę tu i cały czas się zastanawiam: dlaczego Afryka się nie rozwija? – mówił Joseph, który żył w obozowisku dla uchodźców za grosze otrzymywane od organizacji świadczących pomoc humanitarną. – W Kongu mamy wszystko. Dużo deszczu, złoto, diamenty. To dlaczego jest tak źle? Myślę nad tym dużo i ciągle nie wiem.
Będzie lepiej za sto lat
To samo pytanie zadają sobie politycy i uczeni na całym świecie, a zapewne także większość z ponad 680 mln mieszkańców kontynentu. Już dziś wiadomo, że Afryka nie ma szans na zrealizowanie „celów milenijnych” postawionych przed najbiedniejszymi krajami przez ONZ, które światowi przywódcy zapisali w uchwalonej na początku wieku deklaracji.