Greccy poławiacze gąbek natknęli się w 1900 r. na dnie morza u brzegów malutkiej wyspy Antikythery na „stos martwych, nagich kobiet”. Nie były to ciała, ale posągi z brązu i marmuru stanowiące część ładunku greckich skarbów zrabowanych przez Rzymian. Wiozący je statek rozbił się dwa tysiące lat temu na zdradliwych skałach.
Był to pierwszy wrak w historii badany przez archeologów. Prac, prowadzonych z użyciem beznadziejnie prymitywnego sprzętu, nigdy jednak nie ukończono. Teraz badacze wracają na Antikytherę, tym razem uzbrojeni w najnowszą technologię.
W latach 1900–1901 poławiacze gąbek wydobyli z dna morza między innymi broń, biżuterię, meble. Najsłynniejszym jednak znaleziskiem okazała się pewna bezkształtna, zżarta przez czas bryła. Całymi miesiącami zalegała na dziedzińcu ateńskiego Narodowego Muzeum Archeologicznego, zanim rozpadła się, ukazując kłębowisko kół zębatych, tarcz i inskrypcji.
Naukowcy potrzebowali ponad stu lat, by rozszyfrować jej zagadkę. Dopiero użycie rentgena i tomografii komputerowej pozwoliło się domyślić, że to skorodowane fragmenty wyrafinowanego mechanizmu zegarowego, używanego do obliczania ruchów ciał niebieskich.
Zatopione posągi
Nazwane mechanizmem z Antikythery urządzenie miało wskazówki określające pozycję Słońca, Księżyca i planet. Było kalendarzem słonecznym, przewidywało zaćmienia i określało terminarz zawodów sportowych, włącznie z igrzyskami.
Do czasu pojawienia się w średniowiecznej Europie zegarów mechanicznych (dobry tysiąc lat później) nie powstało urządzenie o choćby zbliżonej złożoności.