Zapytaliśmy Polaków o sprawy, które wywołują ostre spory, bo dotykają sfery wartości: od związków homoseksualnych przez metodę in vitro i aborcję po refundację antykoncepcji i legalizację marihuany. Okazuje się, że tylko w dwóch takich kwestiach rysuje się zdecydowana większość rzeczników jakiegoś poglądu (patrz tabela). Polacy są mianowicie zdecydowanie przeciwni formalizacji związków osób tej samej płci oraz legalizacji miękkich narkotyków. Jeszcze przy jednym problemie zarysowała się podobnie wyraźna, choć już nie tak silna, dominacja, ale tym razem przeważały odpowiedzi na „tak”: większość ankietowanych jest za powszechnym dostępem do metody in vitro, i to refundowanym z budżetu państwa. Podobnie jest z kwestią finansowania przez państwo, przynajmniej częściowo, środków antykoncepcyjnych. W zapalnych kwestiach liberalizacji prawa do aborcji oraz dopuszczenia jakiejś wersji legalizacji eutanazji widzimy chwiejną równowagę poglądów za i przeciw.

Co te wyniki mówią o polskiej duszy, o systemie wartości i postawach naszego społeczeństwa w dwudziestym roku wolności i demokracji? Jesteśmy wyjątkiem czy potwierdzeniem prawidłowości kształtujących rozwój społeczeństw typu zachodniego?

W Polsce nie brak opinii o wyjątkowości naszej drogi. Ważnym motywem w dyskusjach na ten kluczowy temat jest miejsce religii jako filaru polskiej tożsamości. Polacy deklarują się w przygniatającej większości jako katolicy, których życiowym drogowskazem są nauki Kościoła i przesłanie papieża Polaka.

Rzeczywistość wydaje się dużo bardziej skomplikowana, czego dowodem jest nasze badanie. Istotne, że wśród zwolenników rozwiązań liberalnych, sprzecznych ze stanowiskiem Kościoła, w każdym badanym przypadku znalazły się osoby określające się jako wierzące i bliskie prawicy.