Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Nauka

Gadające głowy

Czaszka prawdę ci powie

Czaszka aztecka pokryta turkusową mozaiką Czaszka aztecka pokryta turkusową mozaiką BEW
Dla badaczy czaszka jest najważniejszą częścią ludzkiego ciała – mówi o płci, wieku, chorobach, wyglądzie, a nawet religii zmarłego. To najgadatliwsze z ludzkich kości.
Czaszka Neandertalczyka. Wyraźnie różni się od ludzkiej.BEW Czaszka Neandertalczyka. Wyraźnie różni się od ludzkiej.

Po odcięciu głowy od tułowia kamiennym narzędziem czaszkę starannie oprawiano. Najpierw zdejmowano skórę, obcinano nos, uszy, wydłubywano oczy, odcinano czerep i wyjadano mózg. Potem usuwano żuchwę, miażdżono twarzoczaszkę i starannie wygładzano jej ostre kanty. Ludzka czaszka miała odtąd służyć jako naczynie. Do takich wniosków doszedł zespół brytyjskich paleoantropologów, badających ślady narzędzi na trzech czaszkach sprzed 14,7 tys. lat, odkrytych w 1987 r. w jaskini Gougha, koło miasta Cheddar (w południowo-zachodniej Anglii).

Silvia Bello z Natural History Museum w Londynie twierdzi, że było to działanie rytualne, a czaszki-puchary stanowiły rodzaj trofeów, choć nigdy nie dowiemy się, czy przodkowie Brytyjczyków pili z nich wodę, czy krew. Wyniki badań opisane w miesięczniku „Public Library of Science” prezentują być może jeden ze starszych, ale na pewno nie jedyny dowód na takie praktyki.

Czaszki-puchary z czasów tej samej kultury magdaleńskiej znaleziono też we Francji, a z późniejszych okresów –w Niemczech czy w Peru. Zanim trafili na nie archeolodzy, takie praktyki znane były z tekstów – Herodot opisywał pijących z czaszek Scytów, Sima Qian (kronikarz Pierwszego Cesarza Chin) Chińczyków, Paweł Diakon – Longobardów, a Magnus Olaffson – wikingów. Choć relacje te miały dowieść okrucieństwa i prymitywizmu owych ludów, badania potwierdziły, że historycy nic nie wymyślali, tylko opisywali praktyki powszechne na całym świecie.

„Być albo nie być” – zastanawiał się Hamlet, trzymając ludzką czaszkę, symbol śmierci i przemijalności życia.

Polityka 13.2011 (2800) z dnia 25.03.2011; Nauka; s. 72
Oryginalny tytuł tekstu: "Gadające głowy"
Reklama