Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Historia

Ostatnia bitwa drugiej wojny światowej

70. rocznica walki o Texel

Stanowisko niemieckiej artylerii na wyspie Texel Stanowisko niemieckiej artylerii na wyspie Texel Popperfoto / Getty Images
Wojna w Europie trwała praktycznie nie do 8 maja, lecz do 20 maja 1945 r. Tego dnia wojska kanadyjskie wkroczyły na holenderską wyspę Texel, gdzie Niemcy wciąż walczyli z... Gruzinami.
Poczet honorowy gruzińskiego 822 Batalionu im. królowej TamaryAN Poczet honorowy gruzińskiego 822 Batalionu im. królowej Tamary

Noc z 5 na 6 kwietnia 1945 r., koszary wojskowe na holenderskiej wyspie Texel. Gdy zegar na wieży kościoła w pobliskim miasteczku Den Burg wybija pierwszą, kilkuset żołnierzy wstaje z łóżek, wyciąga noże i bagnety. Wszyscy są Gruzinami, członkami 822 Batalionu im. królowej Tamary, wchodzącego w skład 177 Pułku Grenadierów 219 Dywizji Piechoty Wehrmachtu. W sąsiednich salach śpią ich niemieccy towarzysze broni. Dowódca batalionu mjr Klaus Breitner razem z kilkoma oficerami bawi w tym czasie w kasynie wojskowym w Den Burg. Komendę nad Gruzinami sprawuje 29-letni kpt. Szałwa Loładze. Celem buntowników jest zabicie niemieckiej załogi, opanowanie wyspy i przekazanie jej aliantom.

Loładze, jak wielu innych żołnierzy batalionu, służył wcześniej w Armii Czerwonej. W 1942 r. jego samolot został zestrzelony nad Ukrainą. Loładze dostał się do niewoli i w obozie jenieckim przyjął ofertę wstąpienia do tzw. Legionu Kaukaskiego, w którego skład wchodził również Legion Gruziński. Formacje te miały pełnić funkcje pomocnicze wobec Wehrmachtu, pilnując szlaków transportowych i walcząc z partyzantami. Nie przewidywano wysłania liczącego 33 tys. żołnierzy Legionu Gruzińskiego na front wschodni, gdyż w przypadku dostania się do niewoli Armii Czerwonej jego żołnierze zostaliby natychmiast rozstrzelani za zdradę.

Komendę nad jednostkami ochotników – Hilfswillige (tzw. hiwisów) – objęło Dowództwo Legionów Wschodnich w Polsce (Kommando der Ostlegionen in Polen). Kpt. Loładze i grupa podoficerów zostali wysłani na szkolenia do Legionowa, podczas gdy żołnierzy ulokowano na poligonach w Rembertowie, Wesołej, Paprotni i Kruszynie koło Radomia. W tej ostatniej znalazł się wspomniany już 822 Batalion im. królowej Tamary – XII-wiecznej władczyni Gruzji.

Polityka 19.2015 (3008) z dnia 05.05.2015; Historia; s. 64
Oryginalny tytuł tekstu: "Ostatnia bitwa drugiej wojny światowej"
Reklama