Bomba, która wstrząsnęła światem. Projekt Manhattan 70 lat później

Projekt Manhattan, który doprowadził do wyprodukowania amerykańskiej bomby atomowej, wciąż kryje w sobie wiele tajemnic i budzi skrajne emocje.

BEW 30-metrowa wieża, na której umieszczono bombę Trinity.

Mamy relację o nim z pierwszej ręki. Dziennikarz POLITYKI sfilmował rozmowę z prawdopodobnie ostatnim żyjącym naukowcem uczestnikiem Projektu, noblistą Royem Glauberem. Fragmenty tego wyjątkowego świadectwa – poniżej. Film już za tydzień dołączymy do części nakładu POLITYKI, a już dziś można go nabyć w przedsprzedaży w internetowym sklepie POLITYKI.

Trinity Site, miejsce, gdzie zdetonowano pierwszą, eksperymentalną jeszcze, bombę atomową, jest dla cywilizacji symbolem przejścia od ery technologii konwencjonalnych do nuklearnych, od drugiej światowej do zimnej wojny, od strachu zlokalizowanego do lęku bez granic.

Test na pustyni Nowego Meksyku, któremu nadano kryptonim Trinity, był kulminacją wysiłku technologicznego o skali bez precedensu, formalnie angażującego trzy państwa, Stany Zjednoczone, Kanadę i Wielką Brytanię, ale w praktyce – najwybitniejszych przedstawicieli nauki wszystkich niemal europejskich (ale nie tylko) narodowości, nie wyłączając polskiej. Setki tysięcy osób obsługiwały trzy sekretne miasta: Hanford, w stanie Waszyngton, gdzie produkowano pluton, Oak Ridge, w Tennessee, gdzie wzbogacano uran, i nowomeksykańskie Los Alamos, gdzie mieściła się intelektualna centrala Projektu, gdzie obmyślano i składano bombę w całość.

Bombę zdetonowano 16 lipca 1945 r. o godz. 05:29:21 czasu lokalnego w punkcie 33°40”38.28’ szerokości północnej i 106°28’31.44” długości zachodniej.

Tamtej lipcowej nocy Royowi Glauberowi, dwudziestoletniemu wówczas arcyzdolnemu studentowi fizyki, który do Projektu dołączył niespełna dwa lata wcześniej, zabroniono nawet zbliżać się do miejsca planowanej eksplozji.