Zaczął się sezon szkolny. Dyskusja o reformie szkolnictwa znów powraca i tą drogą stajemy w jednym szeregu z większością krajów Europy. Wszędzie szkolnictwo wymaga jakiejś zmiany. Z tym że nie zawsze wiadomo jakiej, bowiem nie wiadomo, jaki świat czeka tych wszystkich młodych, którzy dzisiaj rozpoczynają naukę, a pozostaną czynni w drugiej połowie pierwszego stulecia trzeciego tysiąclecia. Większość dyskusji, o których czytam we Francji, w Niemczech czy Włoszech dotyczy tego, na ile warto kultywować te przedmioty, które nie są praktyczne na co dzień, a na ile warto być praktycznym i uczyć tylko tego, co przydatne, naśladując w tym Amerykanów. To co przydatne znowu wymaga zdefiniowania, bo wiadomo, że wszystko, czego dzisiaj nauczamy w szkole, może ulec głębokiej przemianie i w połowie przyszłego stulecia będzie już tylko balastem, a więc trzeba przede wszystkim uczyć, jak się uczyć.
Nad wszystkimi tymi dyskusjami wznosi się w całej Europie problem nauczycieli, najczęściej sfrustrowanych i przenoszących na młodzież poczucie własnych niepowodzeń, nauczycieli nieudanych polityków (prawie wyłącznie z lewej strony sceny, bo prawica w całej kontynentalnej Europie oddała szkołę, podobnie i kulturę w ręce swoich ideowych przeciwników). Na tle tego obrazu polska szkoła zupełnie mieści się w normie, z tym że wydaje mi się, iż jest jeszcze biedniejsza i jeszcze bardziej archaiczna - nie czuję się zresztą powołany do wygłaszania jakichś wartościujących sądów. Jaka polska szkoła jest, każdy widzi, i nikt chyba nie mówi, że jest dobra.
Jeśli poruszam temat szkoły to dlatego, że chciałbym wnieść swoje trzy grosze patrząc w stronę przyszłego wieku i przyglądając się temu, co dzieje się na Zachodzie. Wydaje mi się, że funkcją każdej szkoły jest bardziej wychowanie niżeli nauczanie - do nauczania są wyższe uczelnie - szkoła musi człowiekowi pomóc w zmaganiu z samym sobą, co jest jeszcze ważniejsze od wiedzy, którą wpaja.