Nasze linie rodowe rozdzieliły się około 6–7 mln lat temu. Wcześniej od wspólnej gałęzi odłączył się goryl, co oznacza, że szympans jest bliżej spokrewniony z nami niż z nim. Gdyby nie tradycja historyczna zdecydowanie oddzielająca cały świat zwierząt od człowieka, to zgodnie z zasadami systematyki gatunków szympans powinien zostać uznany za członka rodziny człowiekowatych. Niektórzy uczeni postulują wręcz, by pójść dalej i uznać go za przedstawiciela rodzaju Homo, czyli jeden z gatunków człowieka. Można postąpić także odwrotnie i nas określić mianem czwartego (obok trzech już istniejących) gatunku szympansa (patrz POLITYKA 23/03).
Choć ewolucyjne pokrewieństwo między nami jest tak bliskie, nietrudno na pierwszy rzut oka odróżnić przedstawicieli obydwu gatunków – poczynając od wyglądu, po wielkość mózgu (mamy prawie cztery razy większy), kulturę, formy życia społecznego czy zdolność porozumiewania się za pomocą skomplikowanego języka. Trudno zatem się dziwić, że uczonych niezwykle ekscytuje możliwość porównania biologicznych „przepisów” na człowieka i szympansa. Nie ma we współczesnej genetyce bardziej sensacyjnie brzmiącego zagadnienia niż poszukiwanie genów człowieczeństwa.
Mogłoby się wydawać, że nie jest to trudne zadanie – dysponując obydwoma zapisami genomów (ludzki znamy już od 2000 r.) wystarczy wrzucić dane do komputera. Maszyna wychwyci różnice, a genetycy dokładnie się im przyjrzą i ogłoszą, że u człowieka za jego wyjątkowy mózg odpowiadają geny C, D i H, których nie ma szympans. Niestety, rzeczywistość okazała się o wiele bardziej skomplikowana. Im bliżej dnia publikacji genomu szympansa, tym więcej pojawia się wątpliwości i zagadek dotyczących istoty genetycznych różnic między nim a człowiekiem. Może się nawet okazać, że porównanie obydwu dokładnych planów budowy DNA nie przyniesie żadnej znaczącej odpowiedzi na pytanie o różnice genetyczne między obydwoma gatunkami.