Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Archiwum Polityki

Piłsudski, król Ajnów

Miał życie jak z filmu akcji. Polityczny więzień skazany za terroryzm. Samouk, który zdobył uznanie w świecie nauki. Na Sachalinie nadano mu przydomek króla Ajnów. Żeromski uczynił go jednym z bohaterów „Urody życia”. Mija 90 lat od tragicznej śmierci Bronisława Piłsudskiego.
Jarosław Krysik/Polityka

Granitowa rzeźba w prostym, nowoczesnym stylu sąsiaduje w Jużno-Sachalińsku z muzeum krajoznawczym, które dla odmiany wygląda jak zamek z epoki samurajów. Muzeum zbudowali Japończycy w latach trzydziestych ubiegłego stulecia. Mieści się w nim Instytut Dziedzictwa Bronisława Piłsudskiego. Rzeźba zaś to jego pomnik. Na Sachalinie ma on jeszcze swoją górę. Wszystko to w uznaniu zasług dla jego pionierskich badań nad językiem i kulturą pierwotnych mieszkańców rosyjskiego Dalekiego Wschodu.

Przez siedemdziesiąt lat plon pracy starszego brata Józefa Piłsudskiego był zamknięty na cztery spusty. Odkrywana teraz na nowo spuścizna uczonego jest dla współczesnych etnologów i antropologów prawdziwą kopalnią wiadomości o małych narodach, które zanikają, wchłaniane przez silniejsze cywilizacje. Z udziałem międzynarodowego grona uczonych powstaje edycja dzieł zebranych Piłsudskiego. Pod redakcją prof. Alfreda F. Majewicza w wydawnictwie Mouton de Gruyter wyszły dotychczas trzy spośród planowanych siedmiu tomów „The collected works of Bronisław Piłsudski”.

Zainteresowania Piłsudskiego obejmowały żyjących na Sachalinie Ajnów, Niwchów (wówczas nazywanych Gilakami), Oroków oraz tunguskie plemiona z dorzecza Amuru. W zbieraniu materiału wykorzystywał nowoczesne wówczas zdobycze techniki: aparat fotograficzny, fonograf, a nawet kamerę filmową. Bogata kolekcja zdjęć, teksty folklorystyczne, zapisy słownikowe, notatki etnograficzne, nagrania dźwiękowe, a także znajdujące się w rosyjskich muzeach dziesiątki tysięcy przedmiotów kultury materialnej autochtonów – to efekty badawczej pasji jednego człowieka.

Specjalne miejsce w jego dorobku zajmują Ajnowie, lud, którego genealogia wciąż pozostaje zagadką (patrz ramka s. 16). Piłsudski mieszkał wśród Ajnów, poślubił dziewczynę z tego plemienia (w Japonii żyją potomkowie tej pary).

Pomocnik Historyczny Nr 2/2008 (90058) z dnia 16.08.2008; Pomocnik Historyczny; s. 14
Reklama