Bomba wybuchnie prawdopodobnie na początku grudnia, jeśli Senat lub prezydent nie przesuną terminu. To wtedy Instytut Pamięci Narodowej ogłosi listę osób „traktowanych przez organy bezpieczeństwa państwa jako osobowe źródła informacji”. Potem systematycznie wybuchać będą kolejne ładunki. „Nie rzadziej jednak niż raz na sześć miesięcy”, bo w takim trybie wykaz ten ma być aktualizowany „w miarę postępu prac badawczych Instytutu”. IPN został do tego zobowiązany uchwaloną właśnie przez posłów ustawą „o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa z lat 1944–1990”.
Pełna władza IPN
Wykaz ma być opublikowany, nim jeszcze IPN zacznie wydawać osobom podlegającym lustracji zaświadczenia o tym, czy i w jakim charakterze występują one w dokumentach pozostałych po organach bezpieczeństwa PRL: czy jako figuranci (a więc rozpracowywani przez bezpiekę), czy przeciwnie – jako źródła informacji dla służb, czy wreszcie, co też możliwe, w obu tych postaciach naraz.
O ile IPN zechce dotrzymać ustawowego terminu, lista może być najwyżej mechanicznym powieleniem sporządzonych przez funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa rejestrów źródeł informacji. – Po prostu setek tysięcy nazwisk z ewidencji nie sposób w tak szybkim trybie zweryfikować – ostrzega jeden z czołowych historyków związanych z IPN, który prosi jednak o anonimowość, podobnie jak większość jego kolegów z Instytutu, którzy dostrzegają absurdy nowej ustawy i polityki swoich szefów. – Na równych prawach funkcjonować będą też w wykazie faktycznie szkodliwi donosiciele oraz ci, którzy współpracy w rzeczywistości nie podjęli lub próbowali się od niej wyłgać. Niektórzy z nich zostali już w III RP oczyszczeni z zarzutów prawomocnymi wyrokami Sądu Lustracyjnego.