Archiwum Polityki

Polacy do łopaty

Później niż inne kraje Austria podjęła się rozrachunku z przeszłością. W 1998 r. powołana została komisja historyków, i jest to – jak mówi jej przewodniczący dr Klemens Jabloner – poważny krok w kierunku zbadania i wyrównania krzywd przeszłości, w tym także wypłaty odszkodowań dla cudzoziemców, uprowadzonych w latach wojny ze swych krajów i zatrudnionych przymusowo w austriackiej gospodarce.

Komisja winna również zająć się tzw. aryzacją mienia, czyli – mówiąc po prostu – kradzieżą własności żydowskiej (skorzystała na tym także najbliższa rodzina Jörga Haidera). Przedmiotem badań komisji będzie także dyskryminacja Kościoła rzymskokatolickiego i historycznych mniejszości narodowych w Austrii, np. Słoweńców.

Na czele tego gremium nie stoi historyk, ale prawnik, prezes Trybunału Administracyjnego, co może mieć swoje znaczenie przy przełamywaniu trudności na drodze historycznych rozrachunków. Trzon roboczy komisji stanowi pięć osób, w tym generalny dyrektor archiwów państwowych oraz profesorowie – specjaliści z dziedziny historii gospodarczej, ustawodawstwa, wojny światowej (z uwzględnieniem pracy przymusowej i ruchów oporu). Komisję wspiera osiemnastoosobowa grupa ekspertów, wśród których są Anglicy, Amerykanie, Niemcy, Francuzi, Czesi. Termin zakończenia całości prac ustalono na koniec 2002 r.

Przedstawiam w skrócie najistotniejsze fragmenty pierwszego opracowania (260 stron), poświęconego pracy przymusowej cudzoziemców w Austrii w latach 1939–45, w tym bardzo licznych Polaków. Ono właśnie wyznacza kierunek prac pełnomocnika rządu austriackiego do spraw odszkodowań dr Marii Schaumayer (rozmowę z nią opublikowaliśmy w „Polityce” nr 16).

Kto zbudował austriacki przemysł?

• Odmiennie niż w Rzeszy, okres gwałtownego tempa rozwoju przemysłu zbrojeniowego w Austrii przypada prawie w całości na czas wojny. Przemysł austriacki gwałtownie odrabiał zaległości w stosunku do Rzeszy. Tę eksplozję Austria zawdzięczała m.in. – w znaczniejszej mierze niż Niemcy – cudzoziemskiej sile roboczej. Ogólna ilość zatrudnionych w przemyśle Austrii wydatnie wzrosła, a umożliwiło ten wzrost prawie wyłącznie zatrudnienie cudzoziemców.

Polityka 19.2000 (2244) z dnia 06.05.2000; Historia; s. 85
Reklama