Archiwum Polityki

Podejrzane listy

35 lat temu rozpoczęła się interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Wzięli w niej udział także polscy żołnierze. W kraju zaś ruszyła operacja Podhale, której jednym z zadań było kontrolowanie korespondencji.

Operacja Podhale to kryptonim, który 20 sierpnia 1968 r. nadano całokształtowi działań polskiego resortu spraw wewnętrznych związanych z „sytuacją w Czechosłowacji”. Jedno z zadań – cenzurowanie korespondencji – było co prawda wykonywne przez cały okres PRL, ale ulegało natężeniu w momentach kryzysowych. W sierpniu 1968 r. cenzurą objęto całość korespondencji w wymianie z Czechosłowacją. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych interesowało się także korespondencją z krajami kapitalistycznymi oraz częścią listów krajowych. Codziennie przeglądano kilkanaście tysięcy listów (np. w dniach 22–23 sierpnia przejrzano 5475 listów w wymianie z CSRS, 24 811 z krajami kapitalistycznymi oraz 21 000 krajowych).

Na podstawie przejrzanych listów Biuro „W” Ministerstwa Spraw Wewnętrznych sporządzało notatki, przeznaczone dla wąskiego grona odbiorców z MSW, dotyczące zawartości korespondencji. Dziś są one bardzo ciekawym i cennym źródłem dla poznania postawy Polaków wobec agresji państw Układu Warszawskiego na CSRS.

Korespondencja sprzeczna z oficjalną doktryną PRL bywała zatrzymywana.

Część tej zakwestionowanej przez resort spraw wewnętrznych zachowała się do dziś. We wspomnianym jako przykład okresie 22–23 sierpnia zatrzymano 15 listów dotyczących sytuacji w Czechosłowacji, z czego 14 przekazano Służbie Bezpieczeństwa (niestety nie ma danych, czy i ewentualnie jakie konsekwencje ponieśli ich autorzy). Wśród listów część miała „charakter ulotkowy”. To listy kierowane do Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ambasad oraz instytucji państwowych i społecznych, mające, według oceny funkcjonariuszy MSW, charakter „wybitnie antysocjalistyczny i antyradziecki”. Zdarzały się wśród nich również prośby obywateli Czechosłowacji o wycofanie wojsk polskich.

Polityka 34.2003 (2415) z dnia 23.08.2003; Historia; s. 59
Reklama