Archiwum Polityki

Okna kosmosu

Rozmowa z prof. Bohdanem Paczyńskim z Princeton University, jednym z najwybitniejszych współczesnych astrofizyków, o czarnych dziurach, istnieniu planet podobnych do naszej i coraz dokładniejszym obrazie Wszechświata.

W lutym opublikowano zdjęcie tak zwanego niemowlęcego Wszechświata liczącego zaledwie 380 tys. lat (POLITYKA 9). Czy to wydarzenie zmienia sposób postrzegania kosmosu przez uczonych?

Ogłoszone niedawno wstępne wyniki obserwacji mikrofalowego promieniowania tła, dokonanych za pomocą amerykańskiej sondy Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP), otwierają nową epokę, którą już teraz nazywamy erą precyzyjnej kosmologii. To, co dotąd było ledwo dostrzegalne, zostało zmierzone dokładnie. Wiemy już na pewno, że Wszechświat ma bardzo prostą strukturę geometryczną: w skali dostępnego obserwacyjnie kosmosu przestrzeń nie jest zakrzywiona, jedynie w pobliżu galaktyk i gwiazd ma niewielkie zmarszczki. Wiemy, że Wszechświat ma prawie 14 mld lat. Wiemy, że zwykła materia stanowi zaledwie parę procent jego masy, a tak zwanej ciemnej materii jest dziesięciokrotnie więcej. Wiemy też, że o obecnej dynamice świata decyduje, w około 70 proc., tak zwana odpychająca próżnia lub – jak kto woli – stała kosmologiczna (parametr w równaniach ogólnej teorii względności wynikający z uwzględnienia zależności między gęstością energii i materii a krzywizną przestrzeni). Od pewnego czasu mieliśmy wiele różnych danych świadczących, że Wszechświat jest właśnie taki, ale były to pomiary dość niepewne. Dzięki WMAP mamy dowody, że taki właśnie obraz Wszechświata jest poprawny. Kosmologia stała się dziś solidną nauką opartą na dokładnych pomiarach.

Wierzy pan, że istnieją w kosmosie planety typu ziemskiego?

Prawie na pewno muszą takie być! Aleksander Wolszczan 11 lat temu pierwszy odkrył planety poza naszym Układem Słonecznym, tyle że krążą one wokół gwiazdy neutronowej. Potem odkryto kilkadziesiąt innych planet i całe układy planetarne.

Polityka 16.2003 (2397) z dnia 19.04.2003; Nauka; s. 84
Reklama