Aby ze zdjęcia zrobionego w czasie maturalnego balu 40 lat temu odgadnąć, co się dziś dzieje z naszymi szkolnymi koleżankami i kolegami, trzeba być jasnowidzem. Patrząc jednak na młodzieńczą twarz wywnioskować można z jej wyrazu, czy uwieczniona na fotografii osoba była wówczas szczęśliwa, czy też miała raczej pochmurne usposobienie. Już ta różnica temperamentu wróży zaś bardzo odmienne życiowe drogi i szanse sukcesu.
Na zdjęciach w szkolnych albumach prawie wszyscy jesteśmy uśmiechnięci. Jednak, jak odkrył przed laty Paul Ekman, nie wszystkie uśmiechy są sobie równe. Przyklejony do twarzy sztuczny grymas, zwany niekiedy przez psychologów uśmiechem Pan American, będący częścią uniformu stewardes, nie zwiedzie czujnych badaczy ludzkiej natury. Prawdziwym uśmiechem emanującym radość jest tzw. uśmiech Duchenne’a. Francuski neurolog Guillaume Duchenne przed 140 laty opisał sto mięśni twarzy odpowiedzialnych za ekspresję emocji. Niektórych z nich nie jesteśmy w stanie świadomie kontrolować, więc szczery uśmiech jest trudny do podrobienia.
Zdjęcie prawdę ci powie
Fakt ten podsunął parze kalifornijskich psychologów z Berkeley Dacherowi Keltnerowi i LeeAnne Harker pomysł, by zbadać, czy autentyczna radość malująca się na twarzach studentów będących u progu dorosłego życia pozwala przewidzieć, jak dalej potoczą się ich losy. Wybrali do swych badań szkolny album ze zdjęciami absolwentów Mills College, rocznik 1960. Analizując 141 zdjęć dziewcząt Keltner i Harker odrzucili trzy, które zachowały poważny wyraz twarzy, zaś pozostałe podzielili na „uśmiech Pan American” i „uśmiech Duchenne’a”. Wypadło mniej więcej pół na pół. Wybór Mills College nie był przypadkowy, gdyż ten akurat rocznik jego absolwentek był obiektem długofalowych badań psychologicznych, w trakcie których uśmiechające się na zdjęciach z 1960 r.