Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Archiwum Polityki

Ale kanał!

Chyba żaden inżynier nie ma tak wdzięcznego pola do popisu jak ten, który projektuje kanały, jazy, śluzy, zapory, elektrownie wodne, młyny, wieże ciśnień i mosty. Wykazać się tu trzeba nie tylko kunsztem technicznym i architektonicznym, ale i wyczuciem piękna krajobrazu.

Zabytków hydrotechnicznych w Polsce mamy dużo, wielu z nas pod bokiem, często nie zdając sobie z tego sprawy. Tak jest np. z mostami. Każdy z nich jest inny, każdy w swej konstrukcji kryje wiele informacji o dziejach techniki oraz o relacjach między konstruktorem a przyrodą. Co prawda w Wyszogrodzie nie ma już najdłuższego w Europie drewnianego mostu, a w Strzegomiu pierwszego na naszym kontynencie mostu żeliwnego z 1797 r., niemniej miłośnik takich budowli znajdzie w Polsce wiele obiektów godnych poznania.

Pomnikami techniki są m.in.: najstarszy w Europie stalowy most wiszący z 1827 r. na Małej Panwi w Ozimku, pierwszy most kratownicowy i w swoim czasie najdłuższy w Europie przez Wisłę w Tczewie z 1857 r. i pierwszy w Europie most spawany na rzece Słudwi pod Łowiczem z 1928 r. Ciekawe są konstrukcje mostu kolejowego w Szczecinie Podjuchach z jednym podnoszonym przęsłem, mostów zwodzonych na Żuławach (w Rybinie, Tujsku i Nowym Dworze Gdańskim) oraz mostu obrotowego z 1889 r. w Giżycku na Kanale Łuczańskim. Ważące 100 ton przęsło – kręcąc korbą – obraca tylko jedna osoba. Podobny most, tyle że nieczynny, obejrzeć można w Kursku koło Międzyrzecza.

We Wrocławiu zachował się cały śródmiejski węzeł wodny obejmujący zabytkowe śluzy, jazy, młyny i elektrownie. Pomnikami techniki są także wodociągowe wieże ciśnień Na Grobli i Karłowicach oraz liczne w tym mieście mosty (m.in.: Zwierzyniecki, Tumski, Oławski i Uniwersyteckie). Stara się je spopularyzować Fundacja Otwartego Muzeum Techniki (tel. 0-601-75-51-38), założona przez prof. Stanisława Januszewskiego, historyka przemysłu z Politechniki Wrocławskiej, autora i współautora książek o polskich pomnikach techniki.

Polityka 33.2005 (2517) z dnia 20.08.2005; Półprzewodnik Polityki; s. 88
Reklama