Archiwum Polityki

Amaranty pod szyją

Styl Księstwo Warszawskie, choć wtórny, eklektyczny, prowincjonalny, niespodziewanie okazał się bytem niezwykle trwałym. Nie tylko przeżył samo Księstwo, ale ma na nas wpływ także dziś.

Każdego dnia na internetowych aukcjach antyków kupić można meble, świeczniki, szkła, srebra, numizmaty, ryciny, określane jako Księstwo Warszawskie. Czasem opatrzone dopiskami „orzeł” lub „Napoleon”, wskazującymi cechy charakterystyczne owego stylu. Polskie godło narodowe na świeczniku lub pucharze akcentuje patriotyzm. Litera „N” sławi cesarza, który przywrócił Polakom pod rozbiorami nadzieję na wolność i stworzył im pewną formę państwowości, sam pisząc konstytucję.

Księstwo Warszawskie istniało osiem lat (1807–1815, patrz „Cesarskie cięcie”, POLITYKA 27), nie jest to więc okres wystarczający, by w sztuce narodził się i dojrzał styl. Bardziej ścisła wydaje się definicja zamieszczona w Encyklopedii Sztuki Dekoracyjnej Guilliaume’a Jenneau: „Księstwa Warszawskiego styl. Określenie stosowane w handlu antykwarycznym w odniesieniu do wyrobów rzemiosła art. (gł. mebli, brązów itp.) z czasów Księstwa Warszawskiego, gdy dominowały formy późnoklasycystyczne, zbliżone do empire’u”.

Rzadziej niż na aukcjach i w antykwariatach mówi się o tym zjawisku w publikacjach naukowych. Janina Gostwicka, autorka książki „Dawne meble polskie”, dość krótko odnotowuje jego istnienie: „W związku z utworzeniem przez Napoleona I Księstwa Warszawskiego pojawia się w Polsce styl empire, stanowiący dalszy ciąg wpływów francuskich. Stosunki polityczne oraz szczególnie przychylne nastawienie społeczeństwa polskiego do Francji sprzyjają nowościom okresu napoleońskiego”. Paradoksalnie, najsilniejsze związki z kulturą materialną Francji mieli wówczas nie mieszkańcy Warszawy, lecz arystokratyczni posiadacze rozległych włości na ziemiach wschodnich, z okolic Wilna, Lwowa, nawet Kijowa.

Polityka 32.2007 (2616) z dnia 11.08.2007; Kultura; s. 92
Reklama