Archiwum Polityki

Krak, Kraków, Krakówek

Na pytanie: Co najbardziej zapamiętałeś z Wawelu? większość uczestników wycieczek szkolnych odpowiada, że kapcie. Może dlatego, że prawie wszystkie przewodniki przy opisywaniu atrakcji „dumnego wzgórza górującego od tysięcy lat nad pradoliną Wisły” ograniczają się do konwencjonalnych informacji o arrasach, sarkofagach i szczerbcach. Podobnie jest z opowieściami o rozłożonym pod Wawelem mieście. Spróbujmy więc dziś, zaglądając w najbardziej uczęszczane w Polsce kąty, opowiedzieć o nich trochę inaczej.

Pionierski trud głoszenia sławy i chwały Krakowa podjął już w X w. kupiec żydowsko-arabski Ibrahim ibn Jakub. „Pierwszy raz Krakowa imię/Tyś wysławił, Ibrahimie!/Choć herezją się to wyda/ Znów zaczęło się od Żyda!” – głosi znana, dla niektórych dość kontrowersyjna fraszka. Miasto położone w fatalnym klimacie (również politycznym) budowali w różnych wiekach Polacy i Czesi, Niemcy i Żydzi, Austriacy i Włosi. To co wybudowali, nie zawsze użytkowane było zgodnie z przeznaczeniem. Pałac Tarnowskich na Szlaku, dawna kostnica królewska, był przez długie lata siedzibą Radia Kraków (w czasie wojny sztabu Hitlerjugend na Generalną Gubernię). A oto początek Drogi Królewskiej, resztki murów obronnych, Barbakan zwany Rondlem. Wykorzystywano go głównie do witania cesarzy (Franciszek Józef I, Hajle Selasje), królów (często już w pozycji horyzontalnej) i (w podobnej pozycji) bohaterów narodowych. Barbakan, który przed rozbiórką ochroniła konieczność wstrzymywania przeciągów, które mogłyby niewiastom na rynku nieskromnie podnosić spódnice, był również miejscem inscenizacji przez Piwnicę pod Baranami pierwszego polskiego westernu: „Starej baśni” J.I. Kraszewskiego. Akcja toczyła się w salonie „Qupała”, szeryfa grał Mieczysław Święcicki. Obok Akademia Sztuk Pięknych. Uczelnia zajmowała się głównie szkoleniem generałów, ukończyli ją marszałek Edward Rydz-Śmigły, generałowie Henryk Minkiewicz, Czesław Jarmuszkiewicz, Kazimierz Dąbrowa-Młodzianowski, Józef Kordian Zamorski, Mariusz Zaruski... Rektor szkoły Jan Matejko do końca życia nie wpuścił w te progi ani jednej modelki. Mimo to właśnie w Krakowie wynaleziono (Helena Martini) tak popularny w świecie peep-show, tu też odbył się (pałac Potockich, Piwnica pod Baranami) pierwszy striptiz.

Polityka 30.2001 (2308) z dnia 28.07.2001; Kraj; s. 30
Reklama