Kiedy startowaliśmy, Paszporty były jednym z niewielu wyróżnień przyznawanych twórcom. Dziś nagród – zwłaszcza literackich – jest coraz więcej. Czym zatem wyróżniają się Paszporty „Polityki”, na czym polega ich odrębność? Przypomnijmy główne zasady. Po pierwsze, przyznajemy nagrody w sześciu różnych kategoriach (film, literatura, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna). Po drugie, zwracamy uwagę na twórców dopiero rozpoczynających wielkie kariery. Stawiamy na artystów oryginalnych, ambitnych, idących własną drogą, nieulegających panującym modom i trendom. Każdego roku podkreślamy, że nasz symboliczny Paszport jest dowodem tożsamości, zaś jego posiadacz ma szczególne predyspozycje do przekraczania granic, zarówno artystycznych jak i geograficznych. Nasi laureaci tworzą dzieła uniwersalne, trafiające zarówno do krajowej jak i zagranicznej publiczności.
O oryginalności Paszportów świadczy również tryb wyłaniania laureatów. Wprawdzie nagrody przyznaje Kapituła, w skład której wchodzą dziennikarze „Polityki”, lecz wybieramy spośród kandydatów zgłoszonych przez czołowych krytyków reprezentujących prasę, telewizję i radio. W każdej z sześciu dziedzin dziesięciu krytyków zgłasza po trzy typy wraz z uzasadnieniem; trzy kandydatury z największą łączną liczbą rekomendacji otrzymują oficjalne nominacje do nagrody Paszport „Polityki”.
Rozpoczynamy od filmu. Nominacje dostaje troje reżyserów, których dzieła trafiły niedawno bądź właśnie trafiają („33 sceny z życia”) na ekrany kin.
Tytuły wyróżnione nominacjami są dowodem na to, że w polskim kinie jest miejsce na dzieła oryginalne, poruszające skomplikowane kwestie współczesności. W „Rysie” jest to problem lustracji, sprowadzony do wymiaru wręcz intymnego; w „33 scenach” odważne, nieuznające żadnych tabu potraktowanie tematu śmierci i utraty bliskich; w „Boisku bezdomnych” zupełnie inne spojrzenie na świat ludzi wykluczonych.