Archiwum Polityki

Liczenie ofiar wojny

IPN wydał książkę „Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami”, z której wynika, że polskich ofiar wojny było nieco mniej, niż podają encyklopedie i podręczniki historii (najczęściej wymieniające liczbę 6,028 mln ofiar, w tym 3 mln Żydów – wg danych z 1947 r. Biura Odszkodowań Wojennych przy Prezydium Rady Ministrów). Liczba ta – jak podał Kazimierz Latuch z GUS – już w latach 1949–51 została skorygowana przez komisję przy Ministerstwie Finansów na 5,085 mln, ale do świadomości publicznej ta korekta nie przebiła się. Autorzy wstępu do publikacji IPN piszą o co najmniej 150 tys. obywateli II RP, którzy zginęli za okupacji sowieckiej (w latach 1939–41 i 1944–45) oraz 5,47–5,67 mln Polaków i Żydów – obywateli polskich, którzy zginęli z rąk Niemców. Ofiar jest więc o ok. 210–410 tys. mniej, niż policzyło BOW, choć znacznie więcej, niż przyjęła komisja przy Ministerstwie Finansów. Ciekawe jest to, że w 350-stronicowej publikacji IPN nie wyjaśniono, w jaki sposób historycy doszli do tej nowej liczby.

– Podpisałem się pod wstępem do książki nie jako badacz, ale jako inicjator projektu rzetelnego zbadania polskich strat – mówi Zbigniew Gluza, prezes Karty. Dziś przyznaje, że już tam powinno się zaznaczyć, że nowa liczba ofiar nie obejmuje strat wśród 8,1 mln obywateli II RP – członków mniejszości narodowych: Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Niemców, Rosjan, Czechów i Romów. A niektórzy badacze liczbę ofiar wśród tych mniejszości szacują mniej więcej na milion. Wygląda na to, że IPN stał się mimowolnym kontynuatorem dyrektywy Bermana, zgodnie z którą BOW podało tylko liczbę ofiar wojny narodowości polskiej i żydowskiej. W 70 lat od wybuchu wojny warto było się pokusić o rzetelne policzenie ofiar wśród wszystkich obywateli II RP, a także policzyć ofiary nie tylko okupacji niemieckiej i sowieckiej, ale także wzajemnych mordów pomiędzy Polakami, jak też między Polakami a członkami zamieszkujących II RP mniejszości.

Polityka 36.2009 (2721) z dnia 05.09.2009; Flesz. Ludzie i wydarzenia; s. 7
Reklama