Archiwum Polityki

Sąd ostateczny

Polacy wnieśli przed Trybunał w Strasburgu ponad 34 tys. skarg. W tych sprawach widać, gdzie najmocniej iskrzy między państwem a obywatelem; w sądach, więzieniach, w kwestii wolności słowa i
Polityka

Czy wolno obrażać Jana Pawła II – na to pytanie odpowiedź przyniesie sprawa Urban przeciwko Polsce, którą w ostatnich dniach Trybunał zakomunikował polskiemu rządowi. Oznacza to, że skarga została przyjęta i będzie rozpatrywana. Chodzi o felieton Jerzego Urbana „Obwoźne sado-maso” z 2002 r. o papieskich pielgrzymkach. Sprawa wydawałoby się zapomniana, ale żeby złożyć skargę do Trybunału, trzeba najpierw wyczerpać ścieżkę krajową. Dlatego wiele głośnych spraw, wokół których toczyły się spory, dopiero po latach zyskuje puentę w postaci strasburskiego wyroku. Podobnie będzie ze sprawą Andrzeja Leppera, skazanego przez polskie sądy za zniesławienie polityków w 2001 r., sprawą dr. Mirosława Garlickiego czy Anny Gąsior, skazanej za zniesławienie Zbigniewa Wassermanna.

Klony przeciwko Polsce

Absolutny numer jeden na liście spraw polskich w Strasburgu to jednak prawo do rzetelnego procesu. Polskę skarżono w kwestiach dostępu do obrońcy z urzędu, zbyt wysokich opłat sądowych, ale przede wszystkim – o przewlekłość postępowania. Do Strasburga trafiały sprawy, które przed polskimi sądami ciągnęły się ponad 20 lat. Przegrywaliśmy je hurtowo, płacąc wysokie odszkodowania. Dlatego w 2004 r. przyjęto ustawę pozwalającą skarżyć się na przewlekłość postępowania w kraju. Ten środek był początkowo średnio skuteczny, bo sądy co prawda przyznawały rację skarżącym, ale nie zasądzały odszkodowań. Dopiero po kolejnych wyrokach w Strasburgu to się zmieniło.

Mamy tu do czynienia z klasycznym przykładem tak zwanej sprawy klonowej, czyli takiej, w której Trybunał stwierdza, że nie jest to pojedynczy przypadek naruszenia Konwencji, ale problem systemowy, który należy rozwiązać poprzez zmiany prawne – tłumaczy Adam Bodnar, sekretarz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Polityka 5.2010 (2741) z dnia 30.01.2010; Raport; s. 34
Reklama