Aleksandra Kozłowska
Aleksandra Kozłowska
Fotoreportaże

Życie na żywo

Życie ma się dobrze na najmłodszej wyspie Europy

6 kwietnia 2021
Surtsey widziana z pokładu helikoptera od strony północnej. Widoczny jest wysunięty w morze cypel oraz stożki palagonitu. Surtsey widziana z pokładu helikoptera od strony północnej. Widoczny jest wysunięty w morze cypel oraz stożki palagonitu. Getty Images
Rozmowa z botanikiem dr. Pawłem Wąsowiczem o tym, jak życie wkrada się na najmłodszą wulkaniczną wyspę Europy, czyli islandzką Surtsey.

ALEKSANDRA KOZŁOWSKA: – 15 listopada 1963 r. u południowych wybrzeży Islandii wyłoniła się z morza Surtsey. Niewielka wyspa, ale o ogromnym znaczeniu dla nauki. Jest pan jedynym polskim badaczem, który obserwuje przyrodniczą kolonizację Surtsey.
DR PAWEŁ WĄSOWICZ: – Tak. Jestem tam każdego lata od 2014 r. Wyspa jest ścisłym rezerwatem i terenowym laboratorium od początku swego istnienia, dlatego wstęp na nią mają tylko naukowcy. Daje to unikatową możliwość prowadzenia badań nad sukcesją pierwotną, czyli kolonizacją nowo powstałego lądu przez organizmy żywe. Proces ten zaczyna się od przybycia pierwszych roślinnych osadników na dziewiczy do tej pory teren, a kończy ukształtowaniem trwałego ekosystemu, zdolnego do życia w tym środowisku. A środowisko jest tu bardzo surowe. Powierzchnia to głównie tefra – suchy popiół wulkaniczny i palagonit, skała podobna do bazaltu.

Surtsey, należąca do archipelagu Vestmannaeyjar, powstała w wyniku wybuchu podwodnego wulkanu. Erupcja trwała, z małymi przerwami, od 14 listopada 1963 r. do czerwca 1967 r. Zjawisko pierwsi zauważyli rybacy z wyspy Heimaey. Byli na morzu, gdy zaniepokoił ich najpierw dziwny zapach w powietrzu i obracanie się łodzi wokół własnej osi mimo spokojnej wody, a zaraz potem słup czarnego dymu buchający z morza. Kolumna erupcyjna miała wtedy dopiero 60 m wysokości, krótko potem sięgała już ponad 2 km wzwyż. Wulkan wypluł w sumie materiał o objętości ponad 1 km sześc. Gdy jego aktywność zmalała, w 1967 r. Surtsey osiągnęła powierzchnię 2,65 km kw. Dziś jest prawie o połowę mniejsza – wszystko przez erozję.

Lech MazurczykIslandia wyspa Surtsey

Które gatunki jako pierwsze odważyły się osiedlić w tym nieprzyjaznym miejscu?
Pionierką była białokwitnąca rukwiel nadmorska, którą znaleziono już w 1965 r.

Polityka 15.2021 (3307) z dnia 06.04.2021; Na własne oczy; s. 92
Oryginalny tytuł tekstu: "Życie na żywo"
  • botanika
  • rośliny
Aleksandra Kozłowska

Aleksandra Kozłowska

Dziennikarka, autorka książki „Ambulans jedzie na wieś. Śladami wędrownych wyrwizębów” (Znak), współautorka z Mirellą Wąsiewicz reportażu „Islandia i Polacy. Historie tych, którzy nie bali się zaryzykować” (Znak Literanova).

Reklama

    Najchętniej czytane w sekcji Fotoreportaże

POLITYKA
Prenumerata Inpost Subskrypcja
Facebook Twitter Instagram

Nasze wydawnictwa

wydanie polityka
wydanie polityka
wydanie specjalne
wydanie specjalne
wydanie pomocnik historyczny
wydanie pomocnik historyczny
wydanie pulsar świat nauki
wydanie pulsar świat nauki
wydanie pulsar wiedza i życie
wydanie pulsar wiedza i życie
  • Redakcja Polityki
  • Biuro reklamy
  • Napisz do redakcji
  • BOK dla subskrybentów
  • O Polityce
  • Regulamin serwisu
  • Zasady publikacji komentarzy
  • Polityka prywatności
  • Deklaracja dostępności
  • Informacje dla akcjonariuszy
  • Ustawienia cookie

Aplikacje Polityki

iOS i Android
iOS i Android
W aplikacjach publikujemy pełne wydania tygodnika POLITYKA oraz nasze pisma.

 

Aplikacja Fiszki fiszki
Fiszki Polityki
Aplikacja dla zabieganych z newsami ze świata nauki, technologii i kultury.
  • Pulsar
  • Polityka Insight
  • Leśniczówka Nibork
  • Projekt: Cogision, Ładne Halo
  • Wykonanie: Vavatech
  • Prawa autorskie © POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.