Aleksandra Kozłowska
Fotoreportaże

Życie na żywo

Życie ma się dobrze na najmłodszej wyspie Europy

6 kwietnia 2021
Surtsey widziana z pokładu helikoptera od strony północnej. Widoczny jest wysunięty w morze cypel oraz stożki palagonitu. Surtsey widziana z pokładu helikoptera od strony północnej. Widoczny jest wysunięty w morze cypel oraz stożki palagonitu. Getty Images
Rozmowa z botanikiem dr. Pawłem Wąsowiczem o tym, jak życie wkrada się na najmłodszą wulkaniczną wyspę Europy, czyli islandzką Surtsey.

ALEKSANDRA KOZŁOWSKA: – 15 listopada 1963 r. u południowych wybrzeży Islandii wyłoniła się z morza Surtsey. Niewielka wyspa, ale o ogromnym znaczeniu dla nauki. Jest pan jedynym polskim badaczem, który obserwuje przyrodniczą kolonizację Surtsey.
DR PAWEŁ WĄSOWICZ: – Tak. Jestem tam każdego lata od 2014 r. Wyspa jest ścisłym rezerwatem i terenowym laboratorium od początku swego istnienia, dlatego wstęp na nią mają tylko naukowcy. Daje to unikatową możliwość prowadzenia badań nad sukcesją pierwotną, czyli kolonizacją nowo powstałego lądu przez organizmy żywe. Proces ten zaczyna się od przybycia pierwszych roślinnych osadników na dziewiczy do tej pory teren, a kończy ukształtowaniem trwałego ekosystemu, zdolnego do życia w tym środowisku. A środowisko jest tu bardzo surowe. Powierzchnia to głównie tefra – suchy popiół wulkaniczny i palagonit, skała podobna do bazaltu.

Surtsey, należąca do archipelagu Vestmannaeyjar, powstała w wyniku wybuchu podwodnego wulkanu. Erupcja trwała, z małymi przerwami, od 14 listopada 1963 r. do czerwca 1967 r. Zjawisko pierwsi zauważyli rybacy z wyspy Heimaey. Byli na morzu, gdy zaniepokoił ich najpierw dziwny zapach w powietrzu i obracanie się łodzi wokół własnej osi mimo spokojnej wody, a zaraz potem słup czarnego dymu buchający z morza. Kolumna erupcyjna miała wtedy dopiero 60 m wysokości, krótko potem sięgała już ponad 2 km wzwyż. Wulkan wypluł w sumie materiał o objętości ponad 1 km sześc. Gdy jego aktywność zmalała, w 1967 r. Surtsey osiągnęła powierzchnię 2,65 km kw. Dziś jest prawie o połowę mniejsza – wszystko przez erozję.

Lech MazurczykIslandia wyspa Surtsey

Które gatunki jako pierwsze odważyły się osiedlić w tym nieprzyjaznym miejscu?
Pionierką była białokwitnąca rukwiel nadmorska, którą znaleziono już w 1965 r.

Polityka 15.2021 (3307) z dnia 06.04.2021; Na własne oczy; s. 92
Oryginalny tytuł tekstu: "Życie na żywo"
  • botanika

Aleksandra Kozłowska

Reklama

    Najchętniej czytane w sekcji Fotoreportaże

  1. Pele. Brazylia żegna swojego króla. Dzięki niemu pokochała samą siebie

    Artur Domosławski
  2. Świat kolekcjonerów zabawek. Ludzie bez pasji ich nie zrozumieją

    Juliusz Ćwieluch
  3. Niezwykłe dzieła z drzew. A w Polsce mamy tylko sztuczną palmę

    Aleksander Świeszewski
  4. Jaki sens szycia? Mamy w Polsce mistrzów, uczniów brak

    Marcin Piątek
POLITYKA
Newsletter Prenumerata cyfrowa
Facebook Twitter Instagram

Nasze wydawnictwa

  • Redakcja Polityki
  • Biuro reklamy
  • Napisz do redakcji
  • BOK dla prenumeratorów cyfrowych
  • O Polityce
  • Regulamin serwisu
  • Zasady publikacji komentarzy
  • Polityka prywatności
  • Ustawienia plików cookie
  • Polityka RODO
  • Informacje dla akcjonariuszy

Aplikacje Polityki

iOS i Android
iOS i Android
W aplikacjach publikujemy pełne wydania tygodnika POLITYKA oraz nasze pisma.

 

Aplikacja Fiszki fiszki
Fiszki Polityki
Codziennie podsumowujemy dla Ciebie najważniejsze wydarzenia dnia.
  • Pulsar
  • Dwutygodnik Forum
  • Polityka Insight
  • Leśniczówka Nibork
  • Projekt: Cogision, Ładne Halo
  • Wykonanie: Vavatech
  • Prawa autorskie © POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.