Przejdź do treści
Agnieszka Krzemińska
Agnieszka Krzemińska
16 listopada 2021
Fotoreportaże

Pępek na pokaz

Północna Mezopotamia – kraina wielkich odkryć

16 listopada 2021
Kręgi w Göbekli Tepe, w południowo-wschodniej Turcji. Kręgi w Göbekli Tepe, w południowo-wschodniej Turcji. Marcin Jamkowski
Północna Mezopotamia to miejsce, gdzie należy szukać początków cywilizacji neolitycznej, a być może cywilizacji w ogóle. Turcy postawili sobie za punkt honoru, by wypromować ją w świecie jako arcyatrakcję turystyczną.

Kolebka świata ma znajdować się koło Şanlıurfy, blisko granicy z Syrią i ziem Kurdów. Niech podniesie rękę, kto o niej słyszał! Lasu rąk pewnie nie będzie, no, chyba że ktoś skojarzy nazwę Urfa z pierwszym miastem zbudowanym po biblijnym potopie przez króla Nimroda czy kamiennymi kręgami w Göbekli Tepe (tur. Wybrzuszona Góra). Kto wie, czy największą grupą nie będą wielbiciele netflixowego serialu „Atiye”, którego akcja toczy się na tym właśnie stanowisku. Nierozpoznawalność Şanlıurfy i okolic bierze się stąd, że po upadku państwa osmańskiego i wojnie o niepodległość w latach 1919–23 wschodnia Turcja zniknęła światu z pola widzenia.

Sama nazwa też jest myląca, bo stale się zmieniała, dla Aramejczyków była to Urhoy, Syryjczyków – Urhay, Kurdów – Riha, Arabów – El-Ruha, Greków Orra, ale dla Seleucydów Edessa lub Antiochia Kallirhoe (czyli pięknie płynąca, ze względu na bijące źródła), a dla Bizantyńczyków – Justinopolis. W 1984 r. Urfa stała się Şanlı, czyli „zwycięska”, co miało dodać jej splendoru i podkreślić odwagę mieszkańców w wojnie o niepodległość.

Słynące z architektury artukidzkiej Mardin położone jest niedaleko osady Karahan Tepe.Marcin JamkowskiSłynące z architektury artukidzkiej Mardin położone jest niedaleko osady Karahan Tepe.

Ulepione z mitów

Zamieszkana od 12 tys. lat osada w starożytności i średniowieczu wyrosła na ważny ośrodek handlu na jedwabnym szlaku i otoczone woalem mitów centrum religijne. Według biblii Urfa to pierwsze miasto wybudowane po potopie przez Nimroda i miejsce narodzin Abrahama. Do dziś najpopularniejszym miejscem jest tu park Golbası z meczetem i jaskinią, w której ponoć się urodził, a spacerowicze karmią pływające w sadzawce Balıklıgöl karpie, będące wedle legendy popiołami z ogniska, w którym Nimrod chciał spalić proroka, a Bóg go uratował.

Inna opowieść dotyczy cudownego wizerunku Chrystusa – słynny mandylion sprowadził w II w.

Polityka 47.2021 (3339) z dnia 16.11.2021; Na własne oczy; s. 92
Oryginalny tytuł tekstu: "Pępek na pokaz"
Agnieszka Krzemińska

Agnieszka Krzemińska

Ukończyła archeologię śródziemnomorską na UW. Stypendystka na Freie Universität w Berlinie. Autorka książek „Miłość w starożytnym Egipcie”, „Dawniej ludzie żyli w brudzie. Kiedy i dlaczego zaczęliśmy o siebie dbać” oraz „Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich”, za którą w 2022 r. otrzymała Złotą Różę – nagrodę przyznawaną wspólnie przez Festiwal Nauki w Warszawie, Instytut Książki i miesięcznik „Nowe Książki” za pozycję popularnonaukową wyróżniającą się rzetelnością i wybitną formą literacką. Dziennikarka działu Nauka/projektpulsar.pl.

Reklama

    Najchętniej czytane w sekcji Fotoreportaże

POLITYKA
Prenumerata Inpost Subskrypcja
Facebook Twitter Instagram

Nasze wydawnictwa

wydanie polityka
wydanie polityka
wydanie specjalne
wydanie specjalne
wydanie pomocnik historyczny
wydanie pomocnik historyczny
wydanie pulsar świat nauki
wydanie pulsar świat nauki
wydanie pulsar wiedza i życie
wydanie pulsar wiedza i życie
  • Redakcja Polityki
  • Biuro reklamy
  • Napisz do redakcji
  • BOK dla subskrybentów
  • O Polityce
  • Regulamin serwisu
  • Zasady publikacji komentarzy
  • Polityka prywatności
  • Deklaracja dostępności
  • Informacje dla akcjonariuszy
  • Ustawienia cookie

Aplikacje Polityki

iOS i Android
iOS i Android
W aplikacjach publikujemy pełne wydania tygodnika POLITYKA oraz nasze pisma.

 

Aplikacja Fiszki fiszki
Fiszki Polityki
Aplikacja dla zabieganych z newsami ze świata nauki, technologii i kultury.
  • Pulsar
  • Polityka Insight
  • Leśniczówka Nibork
  • Projekt: Cogision, Ładne Halo
  • Wykonanie: Vavatech
  • Prawa autorskie © POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.