Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Ja My Oni

Popiół na tapicerce

Korzystać z intuicji czy dławić jej natrętny głos?

To system intuicyjny działa zawsze jako pierwszy. To system intuicyjny działa zawsze jako pierwszy. Mirosław Gryń / Polityka
Korzystać z intuicji czy dławić jej natrętny głos?

Intuicja z perspektywy psychologii to efekt specyficznego przetwarzania i interpretowania informacji. Według poznawczo-doświadczeniowej teorii osobowości prof. Seymoura Epsteina ludzie przetwarzają bowiem informacje na dwa sposoby – doświadczeniowo-intuicyjny i logiczno-racjonalny (odbywa się to za pomocą dwóch odrębnych systemów). System intuicyjny działa szybko, automatycznie, niejawnie, niewerbalnie i bez wysiłku. Dzięki niemu ludzie wiedzą, co zrobić lub co się wydarzy, ale nie potrafią powiedzieć dlaczego.

Na przeciwnych zasadach funkcjonuje system racjonalny, który jest powolny, świadomy, werbalny i ukierunkowany. Przetwarzanie informacji w tym systemie wymaga wysiłku oraz logicznego myślenia.

Co ważne, oba systemy przetwarzania informacji są niezależne od siebie, działają w inny sposób, ale zachodzi między nimi interakcja. Jaka? Tu mogą zostać zaskoczeni ci, którzy postrzegają siebie jako chłodnych racjonalistów. Otóż to system intuicyjny działa zawsze jako pierwszy. Zanim włączy się w nas logiczne myślenie, system intuicyjny już wstępnie zaklasyfikuje sytuację, w której się znaleźliśmy, jako niebezpieczną bądź nie. Co więcej, system intuicyjny tworzy w naszym umyśle (nieświadomą w dużej mierze) sieć emocjonalnych skojarzeń, która ukierunkowuje system racjonalny na szukanie dla nich potwierdzenia w rzeczywistości. To właśnie „mieszanie się” systemu intuicyjnego do racjonalnego Epstein uważał za przyczynę tego, że człowiek zachowuje się irracjonalnie.

Przeczucia mogą więc wpakować nas w kłopoty. Gdy bombardujemy swoją świadomość określonymi bodźcami, dotyczącymi np. końca świata, nasze przeczucia też pójdą w tę stronę. Mylne jest również nasze przekonanie o tym, na ile nasze przeczucia się sprawdzają. Wyrzucamy bowiem z pamięci te, które się nie sprawdziły – okazały się fałszywymi alarmami, a pielęgnujemy w sobie pamięć tylko o tych, które się potwierdziły.

Ja My Oni „O niezwykłych zdolnościach umysłu” (100126) z dnia 20.11.2017; W zaułkach umysłu; s. 40
Oryginalny tytuł tekstu: "Popiół na tapicerce"
Reklama