„Niemal tak samo śmiesznie jest zaprzeczać prawdzie oczywistej, jak zadawać sobie wiele trudu, ażeby jej bronić; żadna zaś prawda nie wydaje mi się bardziej oczywista niż ta, że zwierzęta obdarzone są myślą i rozumem równie dobrze jak człowiek. Argumenty w tym wypadku są tak oczywiste, że nie może ich nie zrozumieć najgłupszy nawet człowiek i najmniej wiedzący”. Tak w „Traktacie o naturze ludzkiej” pisał wielki osiemnastowieczny filozof David Hume.
Jego słowa prowokują do dwóch rzeczy. Pierwsza to zdziwienie, że niemal 300 lat temu ktoś myślał o zwierzętach tak, jak współcześni ludzie dopiero nieśmiało zaczynają. Druga – to pytanie, jakie konkretnie zwierzęta miał na myśli. Wprawdzie w dalszej części rozdziału „Traktatu” poświęconego rozumowi zwierząt David Hume nie wymienia żadnego gatunku i mówi tylko o milionach przypadków potwierdzających jego tezę, to jednak jakieś konkretne zwierzęta – które obserwował lub którymi jakoś się interesował – pewnie miał na myśli. A może to były kruki?
Tak, to mogły być one. Nie można wykluczyć, że Hume, jako jeden z pierwszych ludzi na świecie, mógł dostrzec coś niezwykłego w tych ptaszyskach. A co dzisiaj o nich wiemy? Jedną z ciekawszych książek poświęconych ich niezwykłym zdolnościom jest „Umysł kruka. Badania i przygody w świecie wilczych ptaków” – frapująca rozprawa prof. Bernda Heinricha. Każdy, kto weźmie do ręki tę książkę, musi być przygotowany na literaturę poważną, ale jednocześnie sensacyjną: amerykański biolog eksperymentalny i przyrodnik odsłania bowiem czytelnikom nowy ogromny i nieznany dotąd świat – istny kosmos – tych stworzeń.
Prof. Heinrich badał dokładnie kruki głównie przez całe lata 90., w kilku miejscach, przede wszystkim na dwóch stanowiskach badawczych w stanach Maine i Vermont w USA, ale też w Kanadzie, a nawet na terytoriach arktycznych.