Dwa konkurencyjne polskie przekłady „Odysei” Homera powstały w ścisłym ze sobą związku. Autorem pierwszego był Józef Wittlin, eseista, poeta i prozaik, powojenny emigrant, a jego patronem był Jan Parandowski, który w 1953 r. ogłosił własny przekład „Odysei”. O ile Wittlin stworzył przekład archaizujący, Parandowski oddał dzieło pisane polszczyzną niemal współczesną, przede wszystkim jednak zrezygnował z formy wiersza, tłumacząc Homera artystyczną prozą. Był to gest radykalny, bo pokolenia tłumaczy antycznej poezji metrycznej głowiły się nad odpowiednim polskim (niemieckim, francuskim czy włoskim) naśladownictwem epickiego wersu starożytności – heksametru.
Za wyborami obu tłumaczy stały decyzje fundamentalne. Parandowski chciał przekazać „Odyseję” zrozumiałą, znieść wszystkie przeszkody w obcowaniu z wielką poezją grecką. Była to wyraźnie „Odyseja” na nowe czasy. Wittlin natomiast zauważał, że poematy Homerowe stworzono językiem świadomie archaizującym, miejscami już wtedy niezrozumiałym, a każde ich antyczne wykonanie przez greckich pieśniarzy było religijnym świętem. Aura tajemniczości, religijnego wręcz misterium należy więc do istoty tej poezji. W Polsce, jak w wielu innych krajach, te dwie tradycje przekładów najdawniejszej literatury (nie tylko zresztą greckiej) – archaizująca lub modernizująca – współistnieją albo przynajmniej powinny współistnieć, gdyby nasza rodzima tradycja translatorska była wystarczająco bogata.
Podobny los spotkał zresztą „Iliadę”. Współczesną polszczyzną, tym razem jednak poetycką, przełożyła ją w Warszawie Kazimiera Jeżewska w 1972 r., a stylizowany i archaizujący przekład Ignacego Wieniewskiego wydano w Londynie w 1961 r. Ten emigracyjny przekład Homera mógł ukazać się w Polsce dopiero w 1984 r., a nowe, emigracyjne wydanie tłumaczenia Wittlina (1957 r.