Separacja Kościoła od państwa

Jak rozumieć pojęcie rozdziału Kościoła (Kościołów) od państwa? Dzieje bojów o taką separację zaskakują zwrotami akcji i nieoczekiwanymi często zamianami ról.

Philip de Bay/Corbis Spotkanie Piusa II (papież w latach 1458–1464) z Fryderykiem III (imperator rzymski, jak głosi napis, czyli cesarz niemiecki w latach 1452–1493). Pierwszy odrzucił teorię koncyliaryzmu, że najwyższa władza przysługuje soborowi powszechnemu niezależnie od papieża. Drugi zapoczątkował politykę dynastyczną Habsbur­gów. Drzeworyt z „Kroniki świata” Hartmanna Schedla, Norymberga, 1493 r.

Nagabywany przez faryzeuszów w kwestii płacenia podatków cesarzom rzymskim, odpowiada Jezus słynnymi słowami: „Oddajcie co cesarskie cesarzowi, a co bożego Bogu” (Mt. 22,21). Powtórzy je niemal dosłownie św. Paweł w liście do Rzymian: „Oddajcie każdemu to, co się mu należy: komu podatek – podatek, komu cło – cło, komu uległość – uległość, komu cześć – cześć” (Rz. 13,7).

Teoretycznie chrześcijaństwo odróżniało więc zawsze porządek duchowy (sakralny) od doczesnego (świeckiego), co skądinąd August Comte uważał za decydujący przełom w cywilizacji, obok rozdzielenia prawa cywilnego i karnego.