27. Czy energia jądrowa może być bezpieczna?

Nie tylko może, ale po prawie 70 latach działania elektrowni atomowych można stwierdzić, że jest. Taka odpowiedź zapewne wzbudzi zdziwienie. Sceptycy przypominają bowiem katastrofę w Czarnobylu (1986 r.) i w japońskiej Fukushimie po zalaniu falą tsunami (2011 r.). Pamięć tego pierwszego tragicznego wydarzenia odżyła zresztą niedawno za sprawą serialu HBO. Został on rzeczywiście świetnie zrealizowany, ale – mówiąc delikatnie – w kilku istotnych punktach wątpliwy pod względem faktograficznym. Jedną z największych wpadek jego twórców było podanie w ostatnim odcinku, że liczba ofiar katastrofy sięgnęła 93 tys. To szacunki ogromnie zawyżone w stosunku do tych, które podają najbardziej miarodajne raporty naukowych agend ONZ. Obecnie można mówić o 31 potwierdzonych śmiertelnych ofiarach Czarnobyla, w tym 28 na skutek ostrej choroby popromiennej. Do tego należy dodać co najmniej 15 zgonów (ta liczba będzie jednak zapewne rosnąć) z powodu nowotworów tarczycy u dzieci.

Nie zmienia to jednak faktu, że w 1986 r. zrealizował się najgorszy scenariusz, jaki można sobie wyobrazić w elektrowni atomowej (w dodatku wybudowanej z wadami konstrukcyjnymi i użytkowanej w naruszaniem podstawowych zasad bezpieczeństwa). W następstwie zniszczenia reaktora zostały uwolnione do atmosfery ogromne ilości substancji promieniotwórczych, które dotarły nawet na Antarktydę. Mimo to zginęło stosunkowo niewiele osób, a bardzo silnie skażony pozostaje niewielki teren wokół elektrowni. Trzydziestokilometrowa zamknięta strefa tętni dziś życiem (bez ludzi) i bardziej przypomina rezerwat przyrody, do którego powróciły zwierzęta niewidziane dawno na tych terenach, niż krajobraz po atomowej apokalipsie.

Z kolei w Fukushimie, gdzie doszło do porównywalnej pod pewnymi względami katastrofy, nie zginął nikt, a sensowność wysiedleń mieszkańców z terenów w pobliżu elektrowni jest dziś mocno podawana w wątpliwość.